نقشه‌سازی و مروری بر لیشمانیوزها، ناقلین و مخازن مهم آن‌ها در ایران

مقدمه: با ارتقای سطح سلامت، لیشمانیوز جلدی یا سالک نیز روز به روز مهم‌تر جلوه می‌کند. حدود 90 درصد موارد سالک جهان در 8 کشور که ایران یکی از آن‌ها است، دیده می‌شود. کالاآزار یا فرم احشایی لیشمانیوز در ایران از بیماری‌های انگلی قابل توجه به حساب می‌آید و دارای کانون‌های بومی در مناطقی از ایران می‌باشد. امروزه توجه به پراکندگی جغرافیایی ناقلین بیماری‌ها و متعاقب آن نقشه‌سازی (mapping) پدیده‌های اقلیمی و بیماری‌ها موضوع مورد توجه صاحب‌نظران است. در مقاله حاضر بدون تاکید ویژه بر ارایه مطالب علمی انگل‌شناسی و حشره‌شناسی پزشکی سعی شد نقشه‌های کاملی از یافته‌های متخصصین فوق ارایه گردد. روش‌: داده‌های مربوط به بیماری‌های کشور از واحدهای مبارزه با بیماری‌های وزارت بهداشت در دو مقطع (سال 1379 و 1387) اخذ گردید و میزان شیوع یا بروز بیماری بر حسب نیاز محاسبه شده توسط نرم‌افزار arcgis نسخه 3.9 ذخیره‌سازی، پردازش و نقشه‌سازی شد. یافته‌ها: نقشه پراکندگی بیماری‌ها و ناقلین و مخازن لیشمانیوزهای ایران طبق مقالات معتبری که به چاپ رسیده‌اند، تهیه و در قالب یک مرور کلی ارایه شد تا مورد مطالعه علاقمندان قرار گیرد. نتیجه‌گیری: چنین به نظر می‌رسد که بیماری لیشمانیوز جلدی در مراتع و مناطق بیابانی و نیمه بیابانی و دور از ارتفاعات اصلی کشور و در سلسله کوه‌های زاگرس و البرز بیشتر دیده می‌شود. احتمال می‌رود که بروز لیشمانیوز احشایی در سگ‌های استان اردبیل با میزان بارندگی، دما و ارتفاع ارتباط دارد. آن‌چه در نقشه‌های به دست آمده می‌تواند قابل توجه محققین قرار گیرد، فضاهای خالی موجود در نقشه‌ها است که فضای تحقیق را برای پژوهشگران ایجاد می‌کند؛ چرا که عدم گزارش از یک منطقه به معنی عدم وجود ناقل (یا حتی بیماری) نیست و می‌تواند به معنی اجرا نشدن تحقیقات کافی باشد.