وضعیت ارائه خدمات پیشگیری و مدیریت بیماریهای غیر واگیر کشور ایران در شرایط عالم گیری covid-19 در نظام مراقبت‌های اولیه سلامت

زمینه و هدف:  شواهد نشان می دهد که پاندمی 19- covidدارای اثرات معنی داری بر بیماریهای غیرواگیر است. این مطالعه با هدف تحلیل وضعیت ارائه خدمات پیشگیری و مدیریت بیماریهای غیرواگیر کشور در سطح نظام مراقبت های اولیه سلامت (phc) در طی پاندمی covid-19 انجام گرفته است.مواد و روش ها: در این مطالعه تحلیل وضعیت، ابتدا دستورالعمل ها و بخشنامه های ابلاغی در سطح  نظام phc از آغاز پاندمی تا پایان شهریورماه سالجاری، بصورت دستی و الکترونیک بازیابی و مواردی که که مشتمل بر یک تصمیم یا اقدام در رابطه باحاکمیت و سازوکارهای هماهنگی برای ارائه خدمات بیماری های غیرواگیر در مراحل بحران و بازگشایی بودند، وارد مطالعه و تحلیل شدند.سپس وضعیت ارائه خدمات بیماریهای غیرواگیر در قالب یک مدل ارائه خدمت در شرایط کم خطر، بینابینی و پرخطر پاندمی تدوین شد. سرانجام، تحلیل وضعیت با استفاده از آنالیز swot انجام و راهبردهای پیشنهادی استخراج گردید.یافته‌ها: 25 مورد از 199 بخشنامه و دستورالعمل بازیابی شده در طی پاندمی، تحلیل شدند. در مرحله بحران، اکثر خدمات غربالگری، خطرسنجی و تشخیصی به حالت تعلیق درآمده و پیگیری و مراقبت از بیماران مبتلا به بیماریهای غیرواگیر عمدتا بصورت تلفنی انجام شد. در مرحله بازگشایی، راهبردهای عمومی برای افزایش ظرفیت و جبران مراقبت های به تاخیر افتاده اتخاذ و  برنامه ارائه خدمات اساسی برای بیماریهای غیرواگیر اصلی در نظام phc در شرایط سه گانه پاندمی تهیه شد. سرانجام،  راهبردهای اصلی با رویکرد ادغام و تمرکز بر خدمات اساسی، ضمن در نظرگرفتن گروه های آسیب پذیر و استفاده از فناوری های سلامت الکترونیک پیشنهاد شد.نتیجه‌گیری: نتایج مطالعه بر وقفه در ارائه خدمات اساسی بیماریهای غیرواگیر در مرحله بحران، ضمن اتخاذ راهبردهایی برای پاسخ در شرایط پاندمی دلالت دارد. بازنگری دستورالعمل های covid-19 با تمرکز ویژه بر خدمات پیشگیری و مدیریت بیماری های غیرواگیر توصیه می گردد

iran’s status of ncds prevention and management services during covid-19 pandemic at phc level

background and aim: evidence shows that covid-19 pandemic affects non-communicable diseases (ncds), significantly. this study aimed to analyze the status of prevention and management services of ncds at the level of primary health care (phc) system during the covid-19 pandemic.materials and methods: in this situation analysis study, first the circulars communicated at the level of phc system from beginning of the pandemic to the end of september 2020 were manually and electronically retrieved, and those which included a decision or action in terms of governance and coordination mechanisms to provide ncds in crisis and reopening stages, were analyzed. then, the plans of major ncds services in low-risk, intermediate, and high-risk conditions were developed and finalized based on the circulars. finally, situation analysis was performed using swot analysis, and proposed strategies were extracted.results: 25 out of 199 circulars were analyzed. in the crisis phase, most screening, risk assessment and diagnostic services were suspended, and the follow-ups and care of patients with ncds were mainly done by telephone. in the reopening phase, general strategies were adopted to increase capacity and to compensate delayed care, and the plan of major ncds services at the phc system was developed in the three-pandemic settings. finally, main strategies were proposed with integration approach and focusing on essential services, considering vulnerable groups and the use of e-health technologies.conclusion: the results indicated an interruption in ncds services during the crisis phase, while adopting strategies to respond to the pandemic. revision of the covid-19 guides with a particular focus on ncds prevention and management services is recommended in national response plan.