عدالت در توزیع جغرافیایی تخت‌های بیمارستانی در ایران

زمینه و هدف: توزیع عادلانه تخت‌های بیمارستانی تاثیر بسزایی بر دسترسی به خدمات سلامت و سلامتی مردم جامعه دارد. این پژوهش با هدف سنجش عدالت در توزیع جغرافیایی تخت‌های بیمارستانی ایران انجام شده است.روش بررسی: برای انجام این پژوهش توصیفی و مقطعی از داده‌های وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی و مرکز آمار ایران استفاده شد. جامعه مورد مطالعه شامل تمام بیمارستان‌های ایران در سال 1395 است. میزان عدالت در توزیع تخت‌های بیمارستانی کشور با استفاده از منحنی لورنز و ضریب جینی تعیین و محاسبه شد. از نرم افزار اکسل برای تحلیل داده‌ها استفاده شد.یافته‌ها: جمعیت کشور در سال 1395 برابر با 79,926,270 نفر بود. تعداد 930 بیمارستان با 118,894 تخت فعال در این سال در کشور وجود داشت (تعداد 1.2 بیمارستان به ازای هر صد هزار نفر جمعیت و 1/5 تخت بیمارستانی به ازای هر هزار نفر جمعیت). بیشترین تعداد تخت بیمارستانی به ازای هزار نفر جمعیت مربوط به استان‌های یزد، سمنان و تهران بوده است. حدود 17 درصد بیمارستان‌ها و 22 درصد تخت‌های بیمارستانی کشور در استان تهران بود. ضریب جینی توزیع تخت‌های بیمارستانی در استان‌های کشور برابر با 0.107 بوده است. تخت‌های بیمارستانی در استان‌های البرز و یزد به صورت عادلانه و در استان‌های خراسان شمالی، سیستان و بلوچستان و چهارمحال و بختیاری تا حدودی ناعادلانه توزیع شده است.نتیجه‌گیری: توزیع تخت‌های بیمارستانی در استان‌های ایران نسبتاً عادلانه بوده است. با این وجود، تخت‌های بیمارستانی بیشتر در مراکز استان‌ها متمرکز شده و در شهرستان‌های استان‌ها به‌صورت عادلانه توزیع نشدند. سیاست‌گذاران و مدیران ارشد نظام سلامت باید اقداماتی برای بهبود عدالت در دسترسی مردم جامعه به تخت‌های بیمارستانی بکار گیرند.

Equity in distribution of hospital beds in Iran

Background and Aim: Equitable distribution of health system resources and hospital beds is crucial for an acceptable level of health for all the people of the country. The aim of this study was to examine the equity in distribution of hospital beds in Iran.Materials and Methods: In this descriptive and cross sectional study data were collected from Ministry of Health and Medical Education and Iranian statistics Center. The study population consisted of all Iranian hospitals in 2016. The equity in the distribution of hospitals rsquo; beds was evaluated using the Lorenz curve and Gini coefficient. Excel software was used for data analysis.Results: Iranian population was 79,926,270 and there were 930 hospitals with 118,894 beds in 2016. (1.2 hospitals per 100,000 population and 1.5 hospital beds per 1000 population). Yazd, Semnan and Tehran provinces had the highest hospital beds per 1000 population. About 17% of the total hospitals and 22% of the hospital beds were located in Tehran. The Gini coefficient for hospital bed distribution among Iranian provinces was 0.107. Distribution of the hospital beds was equitable in Alborz and Yazd provinces and inequitable in North Khorasan, Sistan Baluchestan and Charmahal Bakhtiary provinces.Conclusion: The distribution of hospital beds among Iranian provinces has been fair. However, hospital beds were not distributed equitably among the cities in the provinces and were concentrated in the capital cities of the provinces of the country. Healthcare policymakers should take appropriate measures to reduce inequality in the distribution of hospital beds.