تاثیر تغییر زاویه افقی تابش اشعه ایکس بر تشخیص پوسیدگی زیر ترمیم آمالگام کلاس ii در تصاویر رادیوگرافی پری اپیکال: مطالعه آزمایشگاهی

زمینه و هدف: دستیابی به روش‌های غیر تهاجمی جهت تشخیص مناسب پوسیدگی ثانویه در مجاورت ترمیم‌های دندانی از اهمیت بالایی برخوردار است. باتوجه به اینکه تغییر زوایای افقی و عمودی تابش اشعه ایکس در تصاویر رادیوگرافی، می‌تواند تشخیص پوسیدگی‌های دندانی را تحت تاثیر قرار دهد، این مطالعه با هدف ارزیابی تاثیر تغییر زاویه افقی تابش اشعه ایکس بر تشخیص پوسیدگی‌های دندانی در مجاورت ترمیم‌های آمالگام کلاس ii دندان‌های خلفی در تصاویر رادیوگرافی پری اپیکال طراحی شد.روش بررسی: در این مطالعه آزمایشگاهی، ضایعات پوسیدگی مصنوعی در دیواره اگزیال حفره ترمیم آمالگام در سطوح اینترپروگزیمال 27 دندان پره مولر کشیده شده انسان ایجاد شد. رادیوگرافی‌های پری اپیکال با زوایای افقی متفاوت از دندان‌ها تهیه و توسط 5 مشاهده‌گر ارزیابی و نمره دهی شد. برای هر مشاهده‌گر میزان حساسیت، ویژگی، دقت، تشخیص مثبت کاذب و منفی کاذب تصاویر رادیوگرافی در هر کدام از زوایای افقی محاسبه و شاخص‌های ذکر شده توسط آزمون ناپارامتری کروسکال والیس بین زوایای مختلف رادیوگرافی مقایسه شدند. جهت بررسی میزان توافق کلی بین مشاهده‌گرها از ضریب توافق کاپای فلایز استفاده شد.یافته‌ها: بالاترین دقت تشخیص رادیوگرافیک پوسیدگی ثانویه در سطوح مزیال دندان‌ها، مربوط به تابش اشعه ایکس با زاویه 5 درجه مزیالی و دیستالی (86.66%) و در سطوح دیستال دندان‌ها نیز به زوایه 10 درجه از سمت دیستال (85.90%) اختصاص یافت. همچنین، بین زاویه‌های افقی مختلف (0، 5، 10 و 15 درجه مزیال و دیستال) در میزان دقت تفاوت معنی‌داری وجود داشت (p=0.01). بالاترین میزان توافق بین مشاهده‌گرها، در تشخیص ضایعات پوسیدگی سطوح مزیال دندان‌ها، در زاویه 10 درجه دیستالی (0.86) و در سطوح دیستال دندان‌ها، در زاویه 5 درجه دیستالی (0.89) بود.نتیجه گیری: در موارد شک به وجود پوسیدگی ثانویه در ناحیه پروگزیمال دندانی، در صورتیکه در رادیوگرافی استاندارد با زاویه مستقیم، پوسیدگی ثانویه قابل مشاهده نباشد تغییر زاویه افقی به میزان 5-10 درجه می‌تواند شانس مشاهده پوسیدگی زیر ترمیم‌های دندانی را افزایش دهد.

effect of changing the horizontal angle of periapical x- ray radiation on detection of secondary caries under class ii amalgam restorations:in vitro

background and aims: achieving non-invasive methods for the proper detection of secondary caries adjacent to dental restorations has a great importance. as alterations in horizontal and vertical angles of x-ray beam would affect the detection of dental caries on radiographs, this study was designed to evaluate the effect of changing the horizontal angle of x- ray on detection of dental caries adjacent to class ii amalgam restorations in posterior teeth on periapical radiographs.materials and methods: in this in vitro study, artificial carious lesions were prepared in axial walls of the amalgam restoration cavities in interproximal surfaces of 27 human extracted premolar teeth. periapical radiographies with different horizontal x- ray angles were obtained, observed, and rated by 5 maxillofacial radiologists for detection of carious lesions. for each observer, the sensitivity, specificity, accuracy, ppv, and npv of radiographs in the individual horizontal angles were calculated and compared by nonparametric kruskal wallis test. interobserver agreement was assessed by fleiss’ kappa coefficient.results: the highest accuracy of periapical radiographs for the detection of secondary caries of mesial dental surfaces was in 5-degree of mesial and distal x- ray angle (86.66%) and for the distal dental surfaces was allocated to 10-degree of distal x- ray angle (85.90%). also, there was a significant difference in the accuracy between different horizontal angles (mesial and distal 0, 5, 10, 15-degree) (p=0.01). the higher agreement between observers in detecting mesial surface caries was in 10-degree of distal angle (0.86) and in detecting distal caries was in 5-degree of distal angle (0.89).conclusion: in the case of doubt in the existence of recurrent caries in the interproximal tooth surface, if the carious lesion is not visible on standard radiographic image with direct angle of x- ray, a 5- 10 degree of x- ray horizontal angle can improve the detection of secondary caries under amalgam restorations in interproximal dental surfaces.