اثرات سایتوتوکسیک داروی 5-فلورواوراسیل بر پروماستیگوت های لیشمانیا ماژور و القا مرگ برنامه ریزی شده سلولی

چکیده مقدمه: لیشمانیوز جلدی یکی از مشکلات بهداشت عمومی در ایران به شمار می آید. ترکیبات آنتیموان داروهای معمول در درمان این بیماری هستند. اما مصرف این داروها دارای محدودیت ها و عوارض سو متعددی است و خطر عود بیماری نیز وجود دارد به طوری که تحقیقات برای معرفی داروهای جدید و موثر از اهمیت بالایی برخوردار است. در پژوهش حاضر، تاثیر داروی 5-فلورواوراسیل بررسی شد پروماستیگوت لیشمانیا ماژور در شرایط in vitro مورد ارزیابی قرار گرفت. هم چنین تاثیر این دارو در روند القا مرگ برنامه ریزی شده سلولی در پروماستیگوت های انگل بررسی شد. مواد و روش ها: غلظت های مختلف از داروی 5-فلورواوراسیل(12، 25، 50 و 100 میکروگرم بر میلی لیتر) در سه زمان(24، 48 و 72 ساعت) بر پروماستیگوت های انگل تاثیر داده شده و با استفاده از شمارش تعداد انگل ic50 (half maximal inhibitory concentration) محاسبه شد. با استفاده از آزمونmtt [3-(4, 5-dimethyl thiazolyl-2)-2, 5-diphenyle tetrazolium bromide] درصد زنده بودن انگل پس از اضافه کردن دارو تعیین شد و به منظور بررسی القا مرگ برنامه ریزی شده سلولی در انگل آنالیز فلوسایتومتری مورد استفاده قرار گرفت. یافته های پژوهش: 24 ساعت پس از کشت تعداد انگل در گروه کنترل 106×25/1 در هر میلی لیتر شمارش شد و این تعداد در غلظت 12 و 100 میکروگرم بر میلی لیتر از دارو به ترتیب 106×73/0 و 106×4/0 شمارش شد. ic50 دارو 24 ساعت پس از کشت 17/26 میکروگرم بر میلی لیتر محاسبه شد. آنالیز نتایج به دست آمده از آزمون فلوسایتومتری نشان داد که داروی 5-فلورواوراسیل باعث القا مرگ برنامه ریزی شده سلولی در پروماستیگوت های انگل می شود که در گروه کنترل 72 ساعت پس از کشت انگل میزان مرگ برنامه ریزی شده سلولی 64/3 درصد بود در حالی که پس از این مدت زمان در غلظت 100 میکروگرم بر میلی لیتر میزان مرگ برنامه ریزی شده سلولی 5/74 درصد تعیین شد. بحث و نتیجه گیری: طبق نتایج حاصله، داروی 5-فلورواوراسیل دارای اثرات ضد لیشمانیایی بوده و می توان آن را برای مطالعه در شرایط درون تنی به عنوان دارویی جدید علیه انگل لیشمانیا پیشنهاد داد.