مطالعه فون و فعالیت ماهانه پشه خاکی ‌ها در کانون لیشمانیوز جلدی دهستان قنوات استان قم، سال 1391

چکیدهمقدمه: پشه خاکی ها حشراتی از راسته دوبالان هستند که در انتقال برخی بیماری ها نظیر انواع لیشمانیوزها، تب پشه خاکی و بیماری کاریون نقش دارند. این بیماری ها به وسیله پشه خاکی ‌های ماده آلوده، به انسان منتقل می شوند. آگاهی از وضعیت اکولوژیکی پشه خاکی ‌ها از جمله ترکیب گونه‌ای و فعالیت فصلی آن ها، نقش اساسی در کنترل این بیماری دارد. این مطالعه با هدف تعیین فون و فعالیت ماهانه پشه خاکی ‌ها در کانون لیشمانیوز جلدی منطقه قنوات صورت گرفت. مواد و روش ها: این مطالعه به‌صورت توصیفی-مقطعی بر روی پشه خاکی‌ ها، در روستاهای انتخابی از منطقه قنوات واقع در استان قم طی سال 1391 صورت گرفت. هر دو هفته یک بار پشه خاکی ها به وسیله 180 عدد تله چسپان، از اماکن داخلی و خارجی(لانه جوندگان) در 3 روستا، از اواخر فروردین لغایت آبان ‌ماه، جمع ‌آوری شدند. و پس از تهیه اسلاید از آن ها با کلیدهای معتبر تعیین هویت شده، فون و فعالیت فصلی آن ها نیز تعیین گردید. یافته های پژوهش: در این مطالعه،5940 عدد پشه خاکی(2079 عدد در اماکن داخلی و 3861 عدد در اماکن خارجی) جمع آوری شد. 7 گونه شامل 3 گونه از جنس فلبوتوموس(گونه‌ های پاپاتاسی، سرژنتی و کوکازیکوس) و 4 گونه از جنس سرژانتومیا(گونه ‌های سینتونی، دنتاتا، پاولووسکی،کلایدیی) شناسایی و تعیین هویت شدند. 6/81 از پشه ‌های صید شده در اماکن داخلی، فلبوتوموس پاپاتاسی بود. پشه ‌خاکی‌ ها در این منطقه 2 پیک فعالیت در اوایل خرداد و اواخر مرداد ماه داشتند. بحث و نتیجه گیری: پیک فعالیت پشه ‌خاکی ‌ها در این منطقه، اوایل خرداد و اواخر مرداد ماه بود. فلبوتوموس پاپاتاسی گونه غالب در اماکن داخلی و خارجی بود. به نظر می رسد این گونه می تواند ناقل احتمالی لیشمانیوز جلدی در این منطقه باشد.