شناسایی عوامل موثر بر عدم پایبندی به مصرف دارو در بیماران hiv مثبت در ایران با رویکرد تحلیل عاملی اکتشافی

مقدمه: عدم پایبندی به مصرف دارو در بیماران hiv (ویروس نقص ایمنی انسانی) مثبت باعث بروز بیماری‌های مرتبط با hiv و در نهایت کاهش کیفیت زندگی و کاهش عملکرد سیستم ایمنی این بیماران می شود. لذا پژوهش حاضر با هدف شناسایی و تبیین عوامل موثر بر عدم پایبندی به مصرف دارو در بیماران hiv مثبت ایران انجام شد.مواد و روش ها: مطالعه حاضر از نوع مطالعات کاربردی است که به روش توصیفی در سال 1399-1400 انجام شد. ابتدا از طریق بررسی ادبیات پژوهش و مصاحبه با خبرگان در زمینه درمان مبتلایان به ویروس hiv، مولفه‌های اصلی موثر بر عدم پایبندی به مصرف دارو در بیماران hiv مثبت استخراج و با استفاده از آن‌ها، پرسش‌نامه پژوهش طراحی شد. داده‌ها از 590 نفر از بیماران hiv مثبت جمع‌آوری و با استفاده از تحلیل عاملی اکتشافی و از طریق نرم‌افزارهای spss نسخه 23 و لیزرل تحلیل شد.یافته های پژوهش: چهار عامل شامل عوامل سازمانی (16 گویه)، عوامل فردی (19 گویه)، عوامل آموزشی (7 گویه) و عوامل ارتباطی (7 گویه) به‌عنوان عوامل موثر بر عدم پایبندی به مصرف دارو در مبتلایان به ویروس hiv شناسایی شد. عوامل ارتباطی، عوامل فردی، عوامل آموزشی و عوامل سازمانی با بار عاملی 0/76، 0/74، 0/73 و 0/71 به ترتیب بر عدم پایبندی به مصرف دارو در بیماران hiv مثبت تاثیر داشتند.بحث و نتیجه‌گیری: به ‌منظور موفقیت در پایبندی به درمان مبتلایان به ویروس hiv، ضمن توجه به کلیه عوامل چهارگانه بهتر است عوامل ارتباطی (بهبود حمایت اجتماعی بیماران از سوی خانواده و دوستان) و عوامل فردی (کنار نیامدن با وضعیت بیماری و تاثیر ننگ و همچنین افشای آن) مورد توجه بیشتری از سوی کارشناسان مرکز مشاوره بیماری‌های رفتاری و پزشکان درمانگر قرار گیرند.

identifying factors influencing medication non-adherence in hiv-positive patients in iran using exploratory factor analysis approach

introduction: non-adherence to medication in hiv-positive patients leads to the occurrence of hiv-related diseases and ultimately reduces the quality of life and immune system function of these patients. therefore, the present study was conducted to identify and explain the factors that influence medication non-adherence in hiv-positive iranian patients.material & methods: the present applied study was conducted in 2020-2021 using the descriptive method. first, by reviewing the research literature and interviewing experts in the field of hiv treatment, the main factors influencing medication non-adherence in hiv-positive patients were identified, based on which the research questionnaire was designed. data were collected from 590 hiv-positive patients and analyzed using exploratory factor analysis and   spss23 and lisrel software.findings: four factors, namely organizational factors (16 items), individual factors (19 items), educational factors (7 items), and communication factors (7 items) were identified as effective factors for medication non-adherence in hiv-infected patients. communication factors, individual factors, educational factors, and organizational factors with factor loadings of 0.76, 0.74, 0.73, and 0.71, respectively, had an impact on medication non-adherence in hiv-positive patients.discussion & conclusion: to improve medication adherence among hiv patients, behavioral disease counseling experts and therapists should pay more attention to communication factors (improving patients social support from family and friends) and individual factors (not coping with the disease state and the effects of stigma and disclosing the disease).