بررسی چالش‌ها و موانع تعامل شوراهای عالی موثر بر سلامت با وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی در ایران: یک مطالعۀ کیفی

مقدمه: وزارت بهداشت از طریق شوراهای عالی و نظام تصمیم‌گیری بر دستگاه‌های اجرایی تاثیر می‌گذارد. به‌منظور اتخاذ رویکرد همکاری بین بخشی و حمایت‌طلبی مناسب برای تعامل با این شوراها و سلامت‌محور کردن تصمیمات گرفته‌شده، تحلیل وضعیت موجود لازم است؛ بنابراین، پژوهش حاضر به‌منظور تعیین چالش‌ها و موانع پیش روی شوراهای عالی موثر بر سلامت در تعامل با وزارت بهداشت در ایران انجام شد.مواد و روش ها: پژوهش حاضر مطالعه‌ای با رویکرد کیفی از نوع زمینه‌ای است که به‌صورت تحلیل وضعیت موجود شوراهای عالی انجام شد. روش‌های جمع‌آوری داده‌ها شامل مصاحبه، جلسات بحث گروهی و تحلیل اسناد بودند. برای جمع‌آوری داده‌ها، تعداد 23 مصاحبه و 2 جلسۀ بحث گروهی متمرکز با استفاده از روش نمونه‌گیری هدفمند انجام گرفت. داده‌ها با استفاده از نرم‌افزار maxqda vol.10 تجزیه‌وتحلیل شدند.یافته‌ها: نتایج مطالعه نشان داد، شوراهای عالی منتخب از نظر فعالیت به سه دستۀ فعال، نیمه فعال و غیرفعال تقسیم می‌شوند. چالش‌های فراروی این شوراها شامل کمبود منابع مالی و انسانی، ساختار و تشکیلات نامناسب، قوانین و مقررات غیر شفاف، نبود ضمانت اجرایی، ضعف در برنامه‌ریزی و هماهنگی بین بخشی، نبود نظام پایش و ارزشیابی، پایین بودن سطح آگاهی و نگرش سیاست‌گذاران و مدیران دربارۀ سلامت، رهبری ضعیف وزارت بهداشت و نداشتن پیوست سلامت در مصوبات است. بهبود عملکرد شوراهای عالی به منظور کاربرد پیوست سلامت در مصوبات از طریق مداخلات زیر قابل‌دستیابی است: 1. مداخلات سیاستی؛ 2. مداخلات ساختار اجرایی؛ 3. فرهنگ‌سازی و حمایت‌طلبی.بحث و نتیجه‌گیری: با توجه به نتایج مطالعه، ضرورت دارد نظام سلامت برای توسعۀ همکاری بین بخشی و حمایت‌طلبی مناسب از شوراهای عالی، به‌منظور بهبود عادلانۀ نشانگرهای سلامت جامعه، از طریق مداخلات سیاستی، اجرایی، فرهنگ‌سازی و حمایت‌طلبی نسبت به کاهش موانع تعامل اقدام کند.

Challenges and Barriers to the Interaction of High Councils of Health with the Ministry of Health and Medical Education in Iran: A Qualitative Study

Introduction: The Ministry of Health influences the executive organizations through the high councils and the decisionmaking system. It is necessary to adopt an intersectoral cooperation approach, seek appropriate support for interacting with these councils, focus on the health taken decisions, and analyze their current situation. This study aimed to investigate the challenges and barriers to the interaction of high councils of health with the Iran Ministry of Health.Material Methods: The present study is a fieldbased qualitative study that was conducted to analyze the current situation of the High Councils. Data were collected through interviews, group discussion sessions, and document analysis. To collect the data, 23 interviews and 2 focus group sessions were conducted using purposive sampling. The obtained data were then analyzed using MAXQDA software (version 10).(Ethic code: 162432750)Findings: The results of the study showed that in terms of activity, the elected high councils are divided into three categories of active, semiactive, and inactive. Challenges facing these councils include lack of financial and human resources, inadequate structure and organization, nontransparent rules and regulations, lack of executive guarantees, poor planning and crosssectoral coordination, lack of monitoring and evaluation system, low level of awareness and attitude of policy makers and managers about health, poor leadership of the Ministry of Health, and finally the lack of a health appendix in approvals. The improvement of the performance of high councils in applying the health appendix to approvals can be achieved through such interventions as 1. Policy interventions, 2. Executive structure interventions, and 3. Culture building and advocacy.Discussion Conclusion: According to the results of the study, it is necessary for the health system to develop intersectoral cooperation and seek appropriate support from high councils in order to fairly improve community health indicators, take action to reduce barriers to interaction through policy, executive, culturebuilding, and advocacy interventions.