تاثیر نوع حلال بر میزان مواد فنلی، فلاونوئیدی و خواص آنتی‌اکسیدانی برگ پانزده گیاهان دارویی منطقۀ رودان واقع در جنوب ایران

مقدمه: ترکیبات فنلی و فلاونوئیدها خواص بیولوژیکی متعددی مانند خاصیت آنتی‌اکسیدانی، به دام انداختن رادیکال‌های آزاد و خاصیت ضدالتهاب دارند. حلال‌های مختلف قابلیت متفاوتی در استخراج مواد فنلی و خواص آنتی‌اکسیدانی دارند؛ بنابراین، در این تحقیق سعی شد ضمن بررسی و مقایسۀ گیاهان گوناگون حوزۀ جنوب کشور از لحاظ محتوای فنلی و خواص آنتی‌اکسیدانی، تاثیر نوع حلال بر موارد یادشده نیز بررسی گردد.مواد و روش ها: تعداد 15 ژنوتیپ (انجیر معابد، لوز [گارم زنگی]، انجیر، سپستان، شاه‌توت، فالسا، گواوا، انبه 1، انبه 2، اکالیپتوس، جمبو، کنار 1، هندوانۀ ابوجهل، کنار 2، انار) از گیاهان دارویی جنوب کشور، بر اساس دو نوع عصارۀ متانلی و استونی از لحاظ میزان خواص آنتی‌‌‌‌اکسیدانی و مواد فنلی و فلاونوئیدی در طرحی به‌صورت فاکتوریل، در قالب کاملاً تصادفی و در سه تکرار ارزیابی شدند. تجزیه‌وتحلیل داده‌ها با استفاده از نرم‌افزار statistic vol.10 و مقایسۀ میانگین‌‌‌‌ها با استفاده از حداقل تفاوت معنی‌دار (lsd) در سطح احتمال 1 درصد انجام گردید.یافته‌ها: نتایج تجزیۀ واریانس نشان داد که اثر متقابل گیاه و خواص آنتی‌‌‌‌اکسیدانی (بر اساس dpph) برای عصارۀ استونی و متانولی، در سطح احتمال 1 درصد معنی‌دار بود. در استفاده از حلال استونی، بیشترین میزان فنل در اکالیپتوس (mg/gfw43/7) و سپس جمبو (mg/gfw52/6)، فلاونوئید در انبه 1(mg/gfw21/23) و سپس لوز (گارم زنگی) (mg/gfw75/18) و اکالیپتوس (mg/gfw36/15) و بیشترین خواص آنتی‌اکسیدانی در گواوا (24/85 درصد) و سپس کنار 1(68/82 درصد) و لوز (گارم زنگی) (31/82 درصد) به‌دست ‌آمد. در استفاده از حلال متانلی، بیشترین میزان فنل از جمبو (mg/gfw82/7) و سپس اکالیپتوس (mg/gfw34/7)، فلاونوئید از لوز (گارم زنگی) و انبه 1(به‌ترتیب mg/gfw46/24 و mg/gfw06/25) و سپس فالسا (mg/gfw07/16) و کنار 1 (mg/gfw51/13) و بیشترین خواص آنتی‌اکسیدانی از لوز (گارم زنگی) (07/82 درصد) و سپس انار (97/78 درصد) و کنار 1 (16/78 درصد) حاصل شد.بحث و نتیجه‌گیری: حلال استون موثرترین حلال در استخراج موادی فنلی و فلاونوئیدی با خاصیت اکسیدانی بالاست و کنار و لوز (گارم زنگی) موثرترین گیاهان از لحاظ میزان مواد فنلی و خاصیت آنتی‌اکسیدانی هستند.

Effect of the Solvent Type on Phenolic and Flavonoid Substances and Antioxidant Properties of Leaves of 15 Medicinal Plants in Roodān Region of Southern Iran

Introduction: Phenolic compounds and flavonoids have several biological properties, such as antioxidant properties, trapping free radicals, and antiinflammatory properties. Different solvents have different capabilities in extracting phenolic materials and antioxidant properties. This study aimed to investigate and compare the different plants in the south of Iran regarding phenolic content and antioxidant properties; moreover, it was attempted to evaluate the effect of the solvent type on the mentioned issues.Material Methods: A total of 15 genotypes of medicinal plants (Ficus religiosa L, Terminalia catappa, Ficus carica, Cordia myxa, Black mulberry, Grewia asiatica, Psidium guajava, Mangifera 1, Mangifera 2, Eucalypteae, Syzygium cumini, Ziziphus 1, Citrullus colocynthis, Ziziphus 2, Punica granatum) were obtained from Roodān region (Hormozgan Province in Iran) and were also evaluated based on two types of methanolic and acetone extracts in terms of antioxidant properties, as well as phenolic and flavonoid substances in a factorial design in a completely randomized format with three replications. Data were analyzed using Statistic software (version 10), and the means were compared using the least significant difference at a 1% probability level.Findings: The results of the analysis of variance showed that the mutual effect of the plant and antioxidant properties (based on the DPPH) for acetone and methanolic extracts was significant at a 1% probability level. In the use of acetone solvent, the highest amount of phenol was in eucalyptus (7.43 mg/gFW), followed by Syzygium cumini (Java Plum) (6.52 mg/gFW). Furthermore, the highest amount of flavonoids was in mango 1 (23.21 mg/gFW), followed by Terminalia catappa (Indianalmond) (18.75 mg/gFW) and eucalyptus (15.36 mg/gFW). The most antioxidant properties were in Psidium guajava (Guava) (85.24%), followed by Ziziphus mauritiana 1 (Jujube 1) (82.68%) and Terminalia catappa (Indianalmond) (82.31%). In the use of methanol solvent, the highest amount of phenol was in Syzygium cumini (Java Plum) (7.82 mg/gFW), followed by eucalyptus (7.34 mg/gFW). In addition, the highest amount of flavonoids was in Terminalia catappa (Indianalmond) (mangroves) and mango 1 (24.46 mg/gFW and 25.06 mg/gFW, respectively) and then Grewia asiatica (Phalsa) (16.07 mg/gFW) and Ziziphus mauritiana 1(Jujube 1) (13.51 mg/gFW). The highest antioxidant properties were obtained from Terminalia catappa (Indianalmond) (82.07%), pomegranate (78.97%), and Ziziphus mauritiana 1(Jujube 1) (78.16%).Discussion Conclusion: The most critical solvent for the extraction of phenol and Flavonoid substances with high oxidative properties is acetone. The most useful plants in terms of the presence of materials and antioxidant properties were Terminalia catappa (Indianalmond) and Ziziphus mauritiana (Jujube).