شناسایی خطرات و ارزیابی ریسک بخش‌های مختلف پالایشگاه گاز ایلام با استفاده از رویکرد تلفیقی روش‌های bow-tie و fmea

مقدمه: ارزیابی ریسک فرایندی سامانمند و ضروری برای تعیین تاثیر، رخداد و پیامدهای فعالیت‌های انسان بر سیستم‌های مخاطره‌آمیز است؛ بنابراین، هدف از این مطالعه، شناسایی خطرات و تعیین ریسک کلی بخش‌های گوناگون پالایشگاه گاز ایلام است.مواد و روش‌ها: در این مطالعۀ توصیفی استنباطی، ارزیابی ریسک با تلفیقی از روش‌های bowtie و fmea بر روی 18 بخش مختلف پالایشگاه گاز ایلام انجام گرفت. ابتدا با استفاده از روش bowtie، رویداد اصلی، تهدیدها، پیامدها، اقدامات پیشگیرانه و بهبود مشخص گردید؛ سپس با استفاده از روش fmea، عدد اولویت ریسک (حاصل‌ضرب شدت، وقوع و کشف) به دست آمد. درنهایت، سطح ریسک در سه گروه بحران‌های کم، متوسط و زیاد دسته‌بندی شد.یافته‌های پژوهش: بر اساس bowtie، فعالیت رهایش و آزادسازی گاز هیدروژن سولفید (h2s) به‌عنوان رویداد اصلی معرفی گردید. علاوه بر این، عوامل نشتی و ترکیدگی مخزن، خوردگی و فرسودگی لوله‌ها و اتصالات، خطای انسانی، شرایط عملیاتی نامناسب و عوامل طبیعی در نقش تهدید، همچنین صدمه به منابع انسانی و زیست‌محیطی و خسارات مالی به‌عنوان پیامد مشخص شدند. بر اساس fmea، خطر نشتی و ترکیدگی مخزن با دو اثر صدمات انسانی و زیست‌محیطی در حیطۀ بحران زیاد (مهم) قرار گرفت و به‌عنوان مهم‌ترین خطر شناخته شد.بحث و نتیجه‌گیری: پالایشگاه‌های گاز به علت ذات و ماهیت فرایند کاری، با خطرات بسیاری مواجهه هستند. رویکرد تلفیقی bowtie و fmea روش مناسبی برای ارزیابی ریسک در این‌گونه صنایع است.

Identification of Hazards and Risk Assessment among Various Units of Ilam Gas Refinery using the Integrated Approach of Bow-tie and FMEA Methods

Introduction: Risk assessment is a systematic and essential procedure to determine the effects, events, and consequences of human activities on perilous systems. This study aimed to identify the hazards and determine the total risk of various units of Ilam Gas Refinery. Materials Methods: This descriptiveinferential study assessed the risks on 18 various units of Ilam Gas Refinery through a combination of Bowtie and FMEA methods. Initially, the top event, threats, consequences, as well as preventive and recovery measures were identified using the Bowtie method. Afterward, Risk Priority Number (multiplying severity, occurrence, and detection) was obtained by FMEA. Finally, the risk level was divided into three groups of low, moderate, and high crisis.Findings: Based on BowTie, the release activity of H2S gas was introduced as the top event. Furthermore, tank leakage and burst, corrosion and wear of pipes and fittings, human error, poor operating conditions, and natural factors in the threat role, as well as damages to human and environmental resources and financial losses were identified as consequences. Based on FMEA, the hazard of tank leakage and burst with two effects of human and environmental damages was in the level of high (major) crisis and was recognized as the most important hazard. Discussions Conclusions: Gas refineries are faced with many hazards due to the nature of the work process. The integrated approach of Bowtie and FMEA is a suitable method for risk assessment in such industries.