بررسی وضعیت آنمی و برخی عوامل موثر بر آن بر زنان باردار تحت پوشش مراکز بهداشتی درمانی دانشگاه علوم پزشکی زاهدان

زمینه و هدف: آنمی فقر آهن از شایع ترین مشکلات دوران بارداری است که موجب زایمان زودرس، تولد نوزاد کم وزن، افزایش مرگ و میر جنینی، افزایش خونریزی بعد از زایمان و بروز زجر جنینی می گردد. این مطالعه با هدف بررسی فراوانی آنمی و عوامل موثر بر آن در زنان باردار تحت پوشش دانشگاه علوم پزشکی زاهدان در سال 1392 اجرا شد.روش کار: این مطالعه به صورت توصیفی تحلیلی در 1194 مادر باردار انجام شد. از هر شهرستان تحت پوشش این دانشگاه 3 مرکز بهداشتی درمانی که مادران باردار شهری و روستایی را پوشش می دادند، انتخاب و از هر مرکز با 56 زن باردار تصادفی انتخاب شده، مصاحبه و پرسشنامه تکمیل گردید. میزان هموگلوبین با مراجعه به پرونده خانوار مادر و با استفاده از پرسشنامه که مشتمل بر 4 بخش، دموگرافیک (8 سوال)، باروری (22 سوال) تغذیه و مصرف دخانیات (7 سوال) و آزمایشگاهی (1 سوال) بود جمع آوری شد. داده ها با نرم افزار (19)spss و استفاده از آمار توصیفی استنباطی (آزمون کای دو و رگرسیون لجستیک) تجزیه و تحلیل گردید. سطح معنی داری کمتر از 0.05 در نظر گرفته شد.یافته ها: شیوع آنمی در استان 46.6% برآورد شد که دامنه آن بین 71.2 2/ 22 درصد در شهرستان های مختلف متغیر بود که این شیوع بین شهرستان های تابعه (0.001 >p) و بین مناطق شهری و روستایی معنی دار بود (0.007 =p). بین شیوع آنمی و سطح تحصیلات مادر (0.003 =p)، انجام مراقبت های قبل از بارداری (0.010 =p)، روش پیشگیری از بارداری (0.040 =p)، مصرف گوشت قرمز (0.010 =p)، استعمال قلیان (0.001 = p)، مصرف مکمل در بارداری قبلی (0.0001>p)، مصرف قرص آهن طی بارداری فعلی (0.001>p) و زمان مصرف چای (0.005 =p) تفاوت آماری معنی داری وجود داشت. نتایج آنالیز رگرسیون لجستیک نشان داد که محل سکونت (0.003 =p)، روش پیشگیری از بارداری (0.030 =p)، استعمال قلیان (0.046 =p) و زمان مصرف چای (0.005 =p) اثر معنی داری بر ابتلا به آنمی داشت. در این مطالعه سن بارداری و تعداد زایمان با وضعیت آنمی رابطه معنی داری نداشت.نتیجه گیری: با عنایت به بیش از دو برابر بودن فراوانی آنمی مادران باردار این استان به نسبت میانگین کشوری که می تواند نتیجه محرومیت اقتصادی و فرهنگی باشد، ضرورت توجه به الگوی صحیح غذایی و مصرف منظم مکمل و قرص آهن، عدم استعمال قلیان و لزوم اجرای برنامه آهن یاری به صورت ویژه را در این منطقه نمایان می سازد.

Prevalence of anemia and some related factor in pregnant woman referred to health centers affiliated to Zahedan University of Medical Sciences in 2013

Background: Iron is one of most important element of body need during pregnancy that plays a significant role in developing and growth of fetus and safe delivery. Iron deficiency anemia is one of the most common problems of pregnancy that can induce premature labor and can increase risk of fetal mortality, postpartum bleeding and neonatal distress. This study has been conducted to evaluate the prevalence of anemia and some of its related factors in pregnant women whom covered by a health center affiliated to Zahedan University of Medical Sciences 2013.Methods: This descriptive analytic study has evaluated 1194 pregnant woman referred to 3 health centers covered by Zahedan University of Medical Sciences, Iran. In each center one observer interviewed with 56 pregnant women. Hb level and other required information obtained from their family health documents and a special questionnaire that contained 4 parts: demographic data (8 items), maternal data (12 items), nutritional smoking data (7 items) Lab data (1 item). All data were analyzed using analytic statistics and Chi square and logistic regression through SPSS v. 19.Results: Overall prevalence of anemia in this study was 46.6% (in range of 22.2 71.2). Significant difference was observed among the means of cities (p<0/001). Also prevalent of anemia was significantly different between rural urban areas (p=0.007). This study also showed significant relation between anemia and mother education (p=0.03), prenatal care in previous pregnancy (p=0.0016), kind of last contraception (p=0.048), use of red meat (p=0.01), waterpipe smoking (p=0.001), use of supplement in previous pregnancy (p<0.0001), iron supplement therapy in current pregnancy (p<0.0001) and time of tea consumption (p=0.005). Regression analysis revealed that site of habituate (p=0.003), kind of last contraception (p=0.03), waterpipe smoking (p=0.046), time of tea consumption (p=0.005) haD significant effect on prevalence of anemia.Conclusion: Comparison between results of this study and other national study that reported mean prevalence of anemia in pregnant mother 21.5%, it was shown that prevalence of anemia in pregnant mothers of this state (Sistan Baluchestan) is times of mean of country that maybe is influenced by economic and cultural factors. Thus, there is the need of special attention to safe nutrition program and effort for regular use of supplemental iron and folic acid and avoiding of water pipe and tobacco smoking in this area.