بررسی شاخص های مرتبط با کیفیت مراقبت بیماران دیابتی تحت پوشش برنامه پزشک خانواده روستایی شهرستان ارومیه در سال 1396

پیش‌زمینه و هدف: بیش از 382 میلیون نفر در جهان با دیابت زندگی می‌کنند که 80 درصد این افراد در کشورهای کم‌درآمد و درحال‌توسعه زندگی می‌کنند. امروزه کاملاً واضح است که بهبود کنترل قند خون در بیماران دیابتی منجر به کاهش عوارض بیماری می‌شود. هدف از اجرای این تحقیق بررسی شاخص‌های مرتبط با کیفیت مراقبت بیماران دیابتی تحت پوشش برنامه پزشک خانواده روستایی شهرستان ارومیه در سال 1396 می‌باشد.مواد و روش‌ کار: در این مطالعه مقطعی ( توصیفی-تحلیلی )، 257 بیمار دیابتی تحت پوشش مرکز بهداشت شهرستان ارومیه با استفاده از نمونه‌گیری تصادفی ساده از لیست بیماران موجود انتخاب و وارد مطالعه شدند. هموگلوبین a1c کمتر از 7درصد به‌عنوان کنترل مطلوب قند خون در نظر گرفته شد و از معیارهای 3 گانه انجمن دیابت آمریکا به‌منظور بررسی وضعیت مراقبت بیماران استفاده گردید. درنهایت با استفاده از نرم‌افزار spss نسخه 21، آزمون‌های آماری x 2 و نیز رگرسیون لجستیک به‌منظور بررسی ارتباط بین کنترل مطلوب قند خون و متغیرهای مستقل مورداستفاده قرار گرفت.یافته‌ها: میانگین سن و مدت ابتلا بیماران به ترتیب برابر با 59.1 و 6.7 سال و 66 درصد از شرکت‌کنندگان در مطالعه زن بودند. در کل 10درصد از بیماران سابقه بستری در بیمارستان را به علت بیماری در طول یک سال اخیر ذکر کردند و 9.7درصد از شرکت‌کنندگان دارای حداقل یکی از عوارض دیابت بودند. میانگین هموگلوبین a1c بیماران 1.37 ±7.08، میانگین چربی با دانسته پایین (ldl) 35.8 ±112.8 و میانگین فشارخون سیستولیک بیماران برابر با 14.7 ±124 بود. ازنظر کنترل مطلوب قند خون a1c<7%، 50.6 درصد بیماران وضعیت مطلوبی ازنظر کنترل قند خون داشتند و در کل 17.1درصد از شرکت‌کنندگان در این مطالعه از معیارهای 3 گانه مراقبت مطلوب دیابت (hba1c<7%، ldl<100mg/dl، bp<140mm/hg) برخوردار بودند. در آنالیز چند متغیره با رگرسیون لجستیک پس از تعدیل اثر متغیرهای تاثیرگذار، ارتباط آماری معنی‌داری بین مدت‌زمان ابتلا به دیابت، مصرف انسولین، مراجعه به پزشک بخش خصوصی، انجام ویزیت توسط متخصص دیابت ونیز شاخص توده بدنی بیمار با کنترل مطلوب قند خون مشاهده شد.بحث و نتیجه‌گیری: درکل وضعیت کنترل قند خون بیماران دیابتی در روستاهای تحت پوشش مرکز بهداشت ارومیه از وضعیت قابل‌قبول و مطلوبی برخوردار بود. این مطالعه نشان داد ارجاع منظم بیماران دیابتی برای انجام آزمایش هموگلوبین a1c (حداقل 2 بار در سال) از سوی مراکز بهداشتی روستایی برای بیماران تحت پوشش می‌تواند در ارتقاء مراقبت از آنان موثر باشد.