ارزیابی مقایسه ای سه سیستم کاربری در اراضی مواج اطراف شهرستان سمیرم با استفاده از شاخصهای کیفیت خاک

امروزه مطالعات کیفیت خاک در شناسایی اثرات مدیریتهای متفاوت در عرصه های کشاورزی و منابع طبیعی از اهمیت و جایگاه ویژه ای برخوردار گردیده است. علیرغم اهمیت این مطالعات و انجام تحقیقات گسترده در دنیا، در کشور ایران مطالعات چندانی در این رابطه صورت نگرفته است. به همین منظور مطالعه ای در دشت رسوبی بریده بریده اطراف شهرستان سمیرم که عمدتا به صورت باغات سیب، مراتع و دیمزارها مورد بهره برداری قرار می گیرند، با هدف شناسایی شاخصهای مناسب برای منعکس نمودن اثر کاربریهای مذکور بر کیفیت خاک این اراضی و بررسی تاثیر کاربریهای متفاوت بر ویژگیهای کیفیت خاک انجام شد. نواحی مطالعاتی باغ سیب، اراضی مرتعی و اراضی تحت کشت دیم انتخاب گردید. برای انجام نمونه برداری در هر ناحیه مطالعاتی دو محور موازی به طول حدود 200 متر و به فاصله 20 متر از یکدیگر انتخاب و نمونه برداری با فواصل حدود 15 متر و از عمق صفر تا 15 سانتی متری خاک انجام شد. در نهایت از هر ناحیه مطالعاتی 30 نمونه و در مجموع 90 نمونه برداشت گردید و پارامترهای کربن آلی، ph، ضریب آبگذری اشباع، درصد آهک، تنفس میکروبی و فعالیت آنزیم فلسفاتاز در آنها اندازه گیری شد. نتایج این تحقیق نشان داد که بیشترین مقادیر تنفس میکروبی( mgco2/g.day17/0 ) ، فعالیت آنزیم فسفاتاز(m mol p- np/g.h4/5) ، ضریب آبگذری اشباع( cm/h1/53) و کربن آلی (%9/1) در باغ سیب و کمترین مقادیر این پارامترها در ناحیه مطالعاتی کشت دیم وجود دارد و در اراضی مرتعی مقادیر این ویژگی ها حد واسط دو نوع کاربری دیگر است. اما تغییرات ph و آهک از چنین روندی پیروی نمی کند. این نتایج همچنین نشان می دهد که نحوه مدیریت اراضی در باغات سیب باعث بهبود و در اراضی تحت کشت دیم و مراتع این ناحیه باعث تخریب کیفیت خاک گردیده است. بعلاوه این نتایج نشان دهنده کارایی مطالعات کیفیت خاک در تعیین وضعیت کنونی اراضی در عرصه های کشاورزی و منابع طبیعی می باشد.