بررسی هم معنایی و تضاد معنایی و شیوه‌ی آموزش آنها در مجموعه کتابهای زبان فارسی

مقاله‌ی حاضر به بررسی دو رابطه معنایی مهم هم ‌معنایی و تضاد معنایی و شیوه‌ی آموزش آنها در مجموعه کتاب‌های آموزش زبان فارسی پرداخته است. هدف از انجام این پژوهش تشخیص و شناسایی شیوه‌ی آموزش روابط معنایی در این مجموعه آموزش زبان فارسی و ایجاد بستری برای غنی سازی کتب آموزشی زبان فارسی به غیرفارسی زبانان است. با توجه به اینکه در زمینه‌ی روابط معنایی و شیوه‌ی ‌آموزش آنها درکتاب‌های آموزش زبان فارسی پژوهش‌های زیادی وجود ندارد، نگارندگان پژوهش خود را در این حوزه و به طور مشخص در مجموعه‌ی چهار جلدی زبان فارسی نوشته‌ی دکتر احمد صفارمقدم انجام داده‌اند. نتایج پژوهش نشان می‌دهد که با توجه به افزایش تدریجی درک روابط معنایی فراگیران و همبستگی آن با آموزش این روابط در فرایند تدریس، محتوا‌ و ترتیب آموزشی واژگان در قسمت‌های هم ‌معنایی، تضاد معنایی در جلد اول کتاب متناسب نیست ولی به‌تدریج در جلدهای دوم، سوم و چهارم این ضعف پوشش داده ‌شده است. مطابق انتظار، کاربرد روابط معنایی از جلد اول به‌تدریج در جلدهای بعدی افزایش پیدا می‌کند، زیرا بیشتر مطالب آموزشی در جلد اول کتاب در زمینه‌ی تلفظ حروف، واژگان بسیار ساده و اندک و بخش مختصری از دستور زبان فارسی است. نمونه‌های تضاد معنایی در جلد اول و موارد هم معنایی در جلد سوم بیشتر است. در مجموع هم معنایی با تعداد 188 مورد و 48.83 درصد و تضاد معنایی با تعداد 197 مورد و 51.16 درصد به‌کاربرده شده است‌. کاربرد روابط معنایی در قالب‌های هم ‌معنایی و تضاد معنایی در این مجموعه، به منظور ایجاد زمینه‌ی درک کلمات، تفهیم و شکل‌گیری مفاهیم و اصطلاحات در ذهن زبان‌آموز، همچنین در برقراری ارتباط و درک متقابل نقش عمده‌‌ای را ایفا کرده و از دشواری آموزش کاسته است‌‌.

semantic relations and their teaching methods in the persian language book collection

this article examines two important semantic relations, synonymy and antonymy, and their teaching methods in the persian language book series. the aim of this research is to identify the teaching methods of semantic relations in this book series and create a platform for enriching persian language textbooks for non-persian speakers. since there are not many studies on semantic relations and their teaching methods in persian language textbooks, the authors conducted their research in this field, specifically in the four-volume book series persian language by dr. ahmad safar moghaddam. the results show that as learners gradually understand semantic relations and their correlation with teaching these relations, the content and teaching order of vocabulary in the synonymy and antonymy sections are not appropriate in volume one but are gradually covered in volumes two, three, and four. as expected, the use of semantic relations increases from volume one to subsequent volumes, as most of the teaching material in volume one is about pronunciation, very simple vocabulary, and a brief section on persian grammar. antonymy cases are more prevalent in volume one and synonymy cases are more prevalent in volume three. in total, 188 cases of synonymy (48.83%) and 197 cases of antonymy (16.51%) were used. in general, the use of semantic relations in synonymy and antonymy forms in this book series plays a major role in creating an understanding of words, concepts, and idioms in the learner's mind, as well as in establishing mutual communication and understanding, and reducing the difficulty of teaching.