پاره ای از عوامل تکوین ساختار اقتدار در حکومت سامانیان

سامانیان رسما در سال 279 هجری در نواحی شمال شرقی ایران حکومت را به دست گرفتند . سوال اصلی در این تحقیق این است که از نظر سیاسی ، نظامی و اجتماعی چه عواملی موجب تشکیل حکومت سامانیان گردید ؟ در بررسی زمینه های اجتماعی پیدایش حکومت سامانیان ، دهقانان به عنوان یکی از عوامل موثر در شکل گیری حکومت سامانی چهره می نمایند . حال، سوال دیگر این است که دهقانات به چه علت - و چگونه - سامانیان را از میان خود برای حکومت برکشیدند؟ پس از تاسیس حکومت سامانیان ، دهقانان در ساختار اقتدار حکومت سامانی از چه جایگاهی برخوردار شدند ؟ حکومت سامانیان در ایران یکباره به ظهورنرسید ، بلکه به تدریج بر اثر عوامل متعدد تشکیل گردید . پس از این که سامانیان رسما حکومت مستقل خود را آغاز کنند ، بیشتر از یک و نیم قرن حکومت بر ولایات مختلف را تجربه کرده بودند . سابقه تاریخی حکومت بر ولایات مختلف ، رضایت نسبی مردم و اعتبار و منزلت اجتماعی آنان به عنوان دهقانان شایسته اعتماد و همچنین تایید خلفا از آنان ، مشروعیت لازم را برای دست یابی به حکومت همراه با اقتدار برای خاندان سامانی فراهم ساخت . زمینه های سیاسی ، نظامی و اجتماعی در صفحات شمال شرقی ایران در نیمه دوم قرن سوم هجری نیز بدین امر یاری رساند . اوضاع ناآرام و پریشان این نواحی پس از سقوط طاهریان و تهدیداتی که از جانب امرای نظامی و صفاریان وجود داشت ، امنیت و آرامش مردم و همچنین موقعیت و منافع دهقانان را به خطر انداخته بودند . دهقانان برای حفظ موقعیت خود و یافتن مقام و شان و منزلتی برتر به تکاپو افتادند و پس از به حکومت نشاندن خاندان سامانی در ارکان ساختار حکومتی آنان راه یافتند .