واکاوی انگاره تعبد در کاشفیت اذان از وقت نماز

اذان در میان آموزه‌های دینی علامتی است که بیانگر داخل شدن وقت نماز است. ازاین‌رو نزد مسلمانان از جایگاهی ویژه برخوردار است. در این میان، با مراجعه به کتب فقهی می‌توان به دو خوانش متفاوت از اذان و اثربخشی آن دست یافت؛ به‌طوری‌که بر وفق یک نگره، اذان به‌خودی‌خود خصوصیتی نداشته و اعتماد بر آن در پرتو اطمینانی است که برای مکلف حاصل می‌شود، بنابراین تنها زمانی می‌توان با اعتماد بر آن به نماز ایستاد که اطمینان از داخل شدن وقت حاصل شود. بر وفق نگره دیگر، اذان نهادی مستقل بوده و کاشفیت آن نسبت به داخل شدن وقت تعبدی است؛ بدین‌معنا که با شنیدن اذان می‌توان به نماز ایستاد. در این میان، با توجه به حضور شیعیان و اهل‌سنت در سرزمین‌های یکدیگر و لزوم حضور پرشکوه در مراسم عبادی، پرداختن به این بحث امری ضروری است. بدین‌منظور در پژوهش پیش رو که با تکیه بر گردآوری اطلاعات به‌صورت کتابخانه‌ای و روش توصیفی تحلیلی سامان یافته است، چگونگی کاشفیت اذان از داخل شدن وقت نماز در منابع اسلامی مورد بازخوانی قرار گرفت. نتایج نشان می‌دهد که اذان نهادی مستقل است که کاشفیت آن از داخل شدن وقت نماز تعبدی بوده و می‌توان با تکیه بر آن وارد نماز شد.