ساز و کار سرایت ریسک سیستمی در نظام مالی ایران: بازار پول و سرمایه

در این مقاله، با استفاده از مدل عامل محور، رفتار بانک‌های تجاری و صندوق‌های سرمایه‌گذاری، شبیه‌سازی و سعی شده نحوه سرایت ریسک سیستمی از بازار پول به بازار سرمایه‌، از طریق تحولات ترازنامه نشان داده شود. مقادیر اولیه پارامتر‌ها و متغیرها، بر اساس سال پایه‌ 1399 مقداردهی شده‌اند و شبیه‌سازی برای 50 ماه انجام شده است. همچنین در این مدل، دو بازار پول و سرمایه به صورت درون‌زا الگوسازی شده و قیمت در این بازارها از طریق شاخص بورس و نرخ بهره مشخص می‌شود. 81 درصد از بانک‌های تجاری ایران دارای سبد دارایی مختلط از وام‌ بین بانکی و اوراق بهادار بوده و در هر دو بازار فعالیت می‌کنند و می‌توانند در صورت وقوع تکانه، آن را در کل سیستم مالی منتشر کنند. این فرآیند از طریق مکانیسم فروش‌های آتشین و ابطال واحدهای صندوق‌های سرمایه‌گذاری صورت می‌گیرد و می‌تواند منجر به کاهش قیمت‌های سهام در بازار سرمایه به زیر ارزش ذاتی شود. اگر چه مقادیر بیشتر حداقل کفایت سرمایه می‌تواند مانع کاهش اثر این مکانیسم شود اما افزایش آن منجر به افزایش عرضه وجوه و کاهش نرخ بهره و در نتیجه مختلط شدن سبد دارایی‌ها بانک‌ها و در نتیجه افزایش ریسک سیستمی شود. مقدار بهینه نرخ کفایت سرمایه قانونی معادل 19 درصد برآورد شده است.

systemic risk contagion mechanism in iran financial system: money and capital markets

in this paper, using an agent-based model, the behavior of commercial banks and investment funds is simulated. we have tried to show systemic risk transmission mechanism from the money market to the capital market through balance sheet changes. in this model, the money and capital markets are endogenously modeled and the price is determined by interest rate and stock market index in these markets respectively. 81 percent of iranian commercial banks have a mixed portfolio of interbank loans and securities and can spread the crisis throughout the financial system in case of a shock. this process happens through the fire sale mechanism and investment fund unit redemption and can make stocks undervalued in the capital market. although higher imposed capital adequacy and liquid assets rate can reduce the shock effect on price in the capital market, these high rates make banks portfolios mixed and increases systemic risk. optimal capital adequacy rate is estimated 19 percent.