تبیین مقایسه ای مدل های قیمت گذاری دارایی سرمایه ای کلاسیک و رفتاری در بازار سرمایه ایران

هدف اصلی پژوهش حاضر تبیین مقایسه‌ای مدل‌های قیمت‌گذاری دارایی‌های سرمایه‌ای رفتاری و کلاسیک در بازار سرمایه ایران است. جامعه آماری موردمطالعه این پژوهش شرکت‌های پذیرفته‌شدۀ بورس اوراق بهادار تهران و نمونه آماری نیز قلمرو زمانی بین سال‌های 1385 تا 1395می‌باشد. روش پژوهش حاضر از نوع توصیفی کاربردی است. روش گردآوری اطلاعات شامل روش‌های کتابخانه‌ای و روش‌های میدانی می‌باشد. برای آزمون فرضیه‌های این پژوهش از مدل رگرسیون چند متغیره استفاده‌شده است. یافته‌های تحقیق نشان می‌دهد مدل‌های قیمت‌گذاری دارایی سرمایه‌ای کلاسیک در مقایسه با مدل‌های قیمت‌گذاری دارایی سرمایه‌ای رفتاری در بازار سرمایه ایران دارای قدرت تبیین بیشتری می‌باشد. این در حالی است که مدل استاندارد قیمت‌گذاری دارایی‌های سرمایه‌ای (capm)، دارای بیشترین قدرت تبیین (تقریباً 66.89 درصد)، و مدل تعمیم یابنده قیمت‌گذاری دارایی‌های سرمایه‌ای (xcapm)، نیز در بین مدل‌های رفتاری دارای کمترین قدرت تبیین (تقریباً 41.48 درصد) برخوردار می باشند. سپس، در رتبه‌بندی دوم مدل قیمت‌گذاری دارایی‌های سرمایه‌ای کاهشی نامطلوب (dcapm) دارای بیشترین قدرت تبیین (تقریباً 61.81 درصد)، و قیمت‌گذاری دارایی‌های سرمایه‌ای رفتاری(bap)، دارای کمترین قدرت تبیین (تقریباً 43.16 درصد) برخوردار می‌باشند. سپس، در رتبه‌بندی سوم مدل قیمت‌گذاری دارایی‌های سرمایه‌ای تعدیلی (acapm)، مدل قیمت‌گذاری دارایی‌های سرمایه‌ای شرطی (icapm)، مدل قیمت‌گذاری دارایی‌های سرمایه‌ای تجدیدنظر شده (rcapm)، مدل قیمت‌گذاری دارایی‌های سرمایه‌ای مصرفی(ccapm)، به ترتیب دارای بیشترین قدرت تبیین (تقریباً 59.49 درصد)، (تقریباً 48.64 درصد)، (تقریباً 52.10 درصد)، (تقریباً 49.94 درصد)، می‌باشند. همچنین، مدل قیمت‌گذاری دارایی‌های سرمایه‌ای رفتاری(bap)، در بین مدل‌هایی رفتاری دارای کمترین قدرت تبیین (تقریباً 43.16 درصد) برخوردار می باشند.