بررسی امکان الزام به ثبت چک در سامانه صیاد: مطالعه موردی یک رای قضایی

در نظام حقوقی ایران، چک به عنوان یکی از مهم‌ترین اسناد تجاری، نقش اساسی در تسهیل مبادلات اقتصادی دارد. به‌منظور افزایش شفافیت و کاهش تخلفات مالی، قانونگذار ثبت چک در سامانه صیاد را الزامی کرده است. با این حال، اجرای این الزام و استماع‌پذیری طرح دعوی با موضوع الزام به ثبت چک در سامانة صیاد در برخی دعاوی قضایی مناقشات و اختلاف نظراتی را رقم زده است. مقاله حاضر به بررسی یک پرونده حقوقی می‌پردازد که در آن، صدور چک بدون ثبت در سامانة صیّاد، مفید طرح دعوای الزام به ثبت چک در سامانة صیاد دانسته شده است. این پژوهش به نقد یک رای قضایی در خصوص الزام به ثبت چک در سامانه صیّاد می‌پردازد. هدف اصلی مقاله، بررسی استدلال‌های مطرح‌شده در این رای و تحلیل آن در پرتو نظام حقوقی ایران است. روش پژوهش به صورت تحلیلی-توصیفی بوده و با استفاده از منابع کتابخانه‌ای، شامل قوانین و مقررات، کتب حقوقی و ... انجام شده است. در این پژوهش، ابتدا مفهوم و جایگاه سامانه صیاد در نظام بانکی ایران تبیین شده و سپس استدلال‌های حقوقی طرفین دعوا مورد تحلیل قرار گرفته است. نتایج بررسی نشان می‌دهد که الزام به ثبت چک در سامانه صیاد نه‌تنها موجب افزایش اعتبار این سند تجاری نمی‌شود، بلکه مانع شفافیت بیشتر و کاهش دعاوی مرتبط با چک‌های برگشتی می‌شود. در پایان، مقاله با ارائه پیشنهادهایی برای اصلاح مقررات و رفع ابهامات موجود، بر ضرورت تبیین دقیق‌تر تکالیف صادرکننده و دارنده چک در چارچوب قانونی تاکید شده است. یافته‌های این پژوهش می‌تواند برای قضات، وکلا و سیاست‌گذاران بانکی در تصمیم‌گیری‌های مرتبط با دعاوی چک و بهبود نظام حقوقی آن مفید باشد.