ضرورت تدوین مقررات حمایت از حقوق مشتریان بانکی در ایران با نگاهی به تجارب چین و اتحادیه اروپا

تحولات اخیر در حوزه بانکداری دیجیتال و گسترش مفهومی مانند بانکداری باز، ضرورت تدوین مقررات جامع و به‌روز برای حمایت از حقوق مشتریان بانکی را بیش از پیش برجسته کرده است. در این راستا، اتحادیه اروپا با مقررات حفاظت از داده‌های عمومی و مقررات خدمات پرداخت و همچنین چین با سیاست‌های سختگیرانه در زمینه حفاظت از داده‌های بانکی، تلاش کرده‌اند تا تعادلی بین نوآوری‌های مالی و امنیت حقوقی مشتریان برقرار کنند. این پژوهش با بررسی تجارب مذکور، وضعیت حقوقی مشتریان در نظام بانکی ایران را تحلیل کرده و چالش‌های ناشی از فقدان مقررات شفاف و مناسب در زمینه‌هایی چون حریم خصوصی، امنیت اطلاعات و مسئولیت بانک‌ها در قبال سوءاستفاده از داده‌های مشتریان را مورد بررسی قرار می‌دهد. یافته‌های پژوهش نشان می‌دهد که نبود چارچوب‌های قانونی روشن و جامع برای بانکداری باز و حفاظت از داده‌ها می‌تواند منجر به نقض حقوق مشتریان و کاهش اعتماد عمومی به نظام بانکی گردد. در نهایت، پژوهش پیشنهادهایی برای تدوین مقررات حمایتی کارآمد و هماهنگ با استانداردهای بین‌المللی ارائه می‌دهد تا از حقوق مشتریان در برابر تهدیدات احتمالی محافظت شود.

the necessity of developing regulations for the protection of banking customers’ rights in iran: a review of the experiences of china and the european union

recent developments in digital banking and the expansion of concepts such as open banking have underscored the urgent need for comprehensive and up-to-date regulations to protect the rights of banking customers. in this regard, the european union, through instruments such as the general data protection regulation (gdpr) and the payment services directive (psd2), and china, through its strict policies on banking data protection, have sought to establish a balance between financial innovation and legal security for customers. this study analyzes these experiences and assesses the legal status of banking customers in iran’s financial system, highlighting the challenges arising from the absence of clear and appropriate regulations in areas such as privacy, information security, and the liability of banks in the event of misuse of customer data. the findings indicate that the lack of a clear and comprehensive legal framework for open banking and data protection may lead to violations of customer rights and a decline in public trust in the banking system. finally, the study offers recommendations for the development of effective protective regulations aligned with international standards to safeguard customer rights against potential threats.