جایگاه هستی‎شناختی و ارزش‎شناختی توخه یا بخت در دیدگاه ارسطو

مباحث ارسطو در مورد توخه یا بخت، در دو حوزه هستی‌شناختی و ارزش‌شناختی تناقض‎های آشکاری دارد. وی در حوزه هستی‌شناختی به وجود بخت به عنوان علتی بالعرض که از روی انتخابِ مبتنی بر تفکر و برای مقصودی روی می‌دهد معترف شده است. ارسطو امور حاصل از بخت را موضوع قصد و تعقل می‌داند که از عوامل دارای افعال ارادی سر می‌زنند. وی در عین حال بخت را به عنوان امری ضدقاعده، ناپایدار، دارای علل نامعین و بدون غایت معرفی کرده است. وی حتی در حوزه افعال مربوط به تخنه و سعادت انسان نیز وجود بخت را پذیرفته است؛ اما از لحاظ ارزش‌شناختی برای آن اعتبار ارزشی قایل نیست و آن را علتی بالعرض و موخر از طبیعت و عقل بیان نموده و حتی معتقد است که برای آن علمی وجود ندارد. علاوه بر این در حوزه افعال مربوط به سعادت انسان نیز آن را فاقد اعتبار ارزشی بیان نموده است.

the ontological and axiological position of tuche or fortune in aristotle's view

aristotle's discussions about tuche (τύχη) or fortune have obvious contradictions in two domains of ontology and axiology. in the domain of ontology، he has testified to the existence of fortune as a cause by accident- a cause by accident for an event which has occurred out of a choice based on thought and for a given intention. aristotle believes that fortune-based affairs are subjects of intention and intellection which emerge from those agents who can take volitional actions. at the same time، he introduced fortune as an anti-rule and instable affair with indeterminate and purposeless causes. he accepted the existence of fortune even in the domain of the actions related to techne and human happiness. however، he does not attach any value to it in axiology and declares it to be a cause by accident that comes after nature and intellect، even believing that there is no knowledge for it. moreover، it is valueless in the domain of the action related to human happiness.