مساله شر و افق‎های پیش روی خداباوری توحیدی

سنت خداباوری توحیدی، به‌ویژه در ادیان ابراهیمی، بر اعتقاد به خدایی قادر مطلق، عالم کل، خیرخواه محض، عادل و حکیم تاکید دارد. چنین دیدگاهی توسط اشکال گوناگون شرباوری تهدید می‌شود و در صورتی که نتوان پاسخ‌های منطقی و متقاعدکننده به آن داد، تهدید جدی سنت خداباوری توحیدی است. در این مقاله نشان داده می‌شود که به واسطه حضور فاعلیت خدای نامتناهی در یک طرف معادله مساله شر، منطقی‌ترین راهکار استفاده از مجموع پاسخ‌های ممکن به شیوه ترکیبی و تلفیقی است، زیرا تلفیق راه‎های موجود موجب تقرب به پاسخ متقاعدکننده‌تر در این زمینه است. براین اساس، ضمن توجه به تفاوت‌های شرور مابعدالطبیعی، طبیعی و اخلاقی از یکدیگر، ترکیب و تلفیق پاسخ‌هایی چون نسبی‌بودن شرور، شرور لازمه اختیار انسان، تلقی شر به عنوان کیفر گناهان آدمیان، شرور عامل تعالی معنوی انسان، تلقی جهان آخرت به عنوان مکان تجلی نهایی فلسفه شرور و اهمیت منظر سرمدی به مساله شر مورد نیاز است.

the problem of evil and monotheistic horizons ahead

the monotheistic tradition، especially in abrahamic religions، emphasizes the belief in an omnipotent، omniscient، purely benevolent، just and wise god. such a view is threatened by various forms of evil-beliefs، and if logical and convincing answers cannot be given to it، it is a serious threat to the tradition of monotheism. in this article، it is shown that due to the presence of the infinite god's activity on one side of the equation of the problem of evil، the most logical solution is to use the total of possible answers in a combined and unified way، because the combination of the existing ways brings closer to the answer and is more convincing in this context. therefore، while paying attention to the differences between the metaphysical، natural and moral evils from each other، combining answers such as the relativity of evil، evil as a necessity of human free will، seeing evil as a punishment for human sins، evil as the cause of human spiritual excellence، and seeing the world of the hereafter and the importance of the eternal perspective are needed as the final manifestation of the evil philosophy.