مبانی نظری، فقهی و قرآنی دیپلماسی اقتصادی

زمنیه و هدف: دیپلماسی اقتصادی یکی از مهمترین مباحث اقتصاد سیاسی بین‌الملل است که در مناسبات میان دولت‌ها اهمیت فزاینده‌ای پیدا کرده است. در این مقاله تلاش شده مبانی نظری، فقهی و قرآنی دیپلماسی اقتصادی تبیین و تحلیل شود؛ به عبارتی به بررسی این مهم پرداخته شود که دیپلماسی اقتصادی بر چه پایه نظری، فقهی و قرآنی مبتنی و استوار است.روش تحقیق: مقاله حاضر توصیفی تحلیلی و روش گردآوری اطلاعات کتابخانه‌ای است.یافته‌ها: یافته‌های مقاله بر این امر دلالت دارد که از منظر رویکرد نظری، ضرورت های توسعه اقتصادی، و به حداکثررساندن سوده و بهره‌وری مناسبات میان دولت‌ها، مهم‌ترین مبانی دیپلماسی اقتصادی است که دولت‌های مختلف را به سمت مبادلات هر چه بیشتر اقتصادی سوق داده و بر پایه رویکرد نئولیبرال، دیپلماسی اقتصادی می‌تواند حتی بر تحقق صلح تاثیرگذار باشد. از منظر فقهی و آیات قرآن نیز، برقراری تعاملات و از جمله دیپلماسی اقتصادی منعی نداشته و امری ضروری است اما لازم است تحت ضوابط و شرایط خاصی که از سوی شرع تعیین شده صورت پذیرد. مهم‌ترین شرط در این زمینه توجه به مصلحت نظام اسلامی و حفظ سیادت مسلمانان است.نتیجه‌گیری: بر اساس آیات قرآن و متون فقهی، احکام اولیه در برخی شرایط، دیپلماسی اقتصادی با کفار حربی را مجاز ندانسته است اما مطابق احکام ثانویه و بر پایه ضرورت و مصلحت، ضمن رعایت اصل سیادت مسلمان امکان تعاملات اقتصادی و دیپلماسی اقتصادی با سایر بیگانگان فراهم است. به‌خصوص که در برخی موارد لزوماً مصادیق تعیین و تعریف‌شده خاصی وجود نداشته و می‌توان برحسب شرایط و سنجش مصلحت و ضرورت جامعه اسلامی عمل کرد.