پیشگیری از تعصبات مذهبی با بهره گیری از مبانی و راهکارهای ادب اختلاف

ظهور تعصبات مذهبی فرق مختلف اسلامی در فروعات و اجتهادات فقهی، از معضلاتی است که جوامع مختلف اسلامی بدان مبتلاست؛ معضلی که همواره و در طول تاریخ اسلامی موجب ایجاد تنش ها و در مواردی بحران ها میان مسلمانان شده است. این در حالی است که با التزام به اصول و مبانی ادب خلاف، که قابل تقسیم بندی در دو دسته؛ مبانی فکری، همچون: باور به رحمت بودن اختلاف در فروعات، پیروی از منهج وسط و دوری از افراط گرایی، تمرکز بر محکمات دین، پرهیز از انکار در مسائل اجتهادی؛ و مبانی اخلاقی همچون: انصاف با مخالف، اخلاص و تجرد از هوی، سخن به نیک گفتن، دوری از مراء، مراعات قواعد اصولی و مقاصد شریعت؛ می توان از این بلای بنیان افکن و تهدید آمیز در امان بود. از سویی دیگر با بهره گیری از قرآن کریم و سنت نبوی، و با مد نظر قرار دادن مبانی ادب خلاف، می توان به راهکارهایی در جهت پیشگیری و درمان تعصبات مذهبی پی برد؛ راهکارهایی همچون: پذیرش حق صرف نظر از هر جهتی، تاکید بر رعایت ادب و احترام علماء به همدیگر، باور به وجوب عرضه اقوال بر میزان شرع، باور به امکان شناخت حق بدون بزرگان.