نقش سلبی و ایجابی مبنای احترام در تقریب حداقلی و حداکثری

جهان اسلام به‌دلیل تنوع مشرب‌های فکری و تنوع عقاید مذهبی و رویکردهای گوناگون عملی، زمینه بسیاری برای مناقشه و رخداد منازعات بی پایان را در خود دارد و از این رو رهیافت‌های مبتنی بر رویکردهای تقریبی اهمیت زیادی دارد (اهمیت و ضرورت پژوهش) به‌منظور غلبه بر چالش‌های نظری و عملی موجود در بین فرق و مذاهب، راهکارهای متعددی ممکن است پیشنهاد شود، پرسش مهمی که مطرح می‌شود است که در پرتو مبانی بنیادین و التزام پذیر، کدام یک از مبانی و قواعد مورد پذیرش فِرَق اسلامی می‌تواند مبنای تقریب باشد و طرح آن در این باره با رویه‌های عملی و رویکردهای فکری ارتباط بیشتری داشته و با واقعیت‌های موجود نیز سازگار باشد (مسئله پژوهش). در پرتو توجه به عوامل موثر بر ایجاد و تشدید تنش‌ها و انگیزه‌های اشخاص در هدم اماکن و ترور اشخاص و توهین‌ها و نظایر آن به‌روش توصیف وضع موجود و تحلیل آن و با هدف اکتشافی (روش مبنایابی و پردازش) معلوم می‌شود، به‌لحاظ انگیزشی، محترم شمردن جان اشخاص، اعراض و حیثیت‌های افراد، از جمله اعتقادها و دلبستگی‌های آنها، اماکن و محل‌های مقدس در نزد هر یک از فرَق اسلامی، صرفنظر از آنکه درجات این احترام در نزد گروه دیگر، پذیرفته شده باشد یا نه، اولاً، زمینه تعرض، هتک، هدم و استحلال آن را از بین می‌برد؛ بدین ترتیب، بسیاری از خونریزی‌ها توسط گروه‌های ارهابی، توهین‌ها و تخریب اماکن، زمینه خود را از دست می‌دهد. این کارکرد مبنای احترام، «جنبه سلبی» دارد و زمینه «تقریب حداقلی» را فراهم می‌کند. ثانیاً، بر فرض التزام به نقش مبنای احترام، نوعی یکپارچگی، هم ذات پنداری (انفسنا)، حمیت و غیرت را فراهم می‌کند و جوامع اسلامی را به عکس العمل عمومی وادار می‌کند. این کارکرد مبنای احترام، «جنبه ایجابی» دارد و زمینه «تقریب حداکثری» را نیز در این باره فراهم می‌کند.