تبیین و تحلیل ابلاغیه سیاست کلی «جمعیت» از منظر جغرافیایی

یکی از ویژگی‌های دنیای مدرن، توجه مستقیم به مقوله جمعیت و تدوین قوانین کلی در این خصوص است؛ چرا که بنیادهای برنامه‌ریزی نوین دولت‌ها بر اساس ویژگی‌های جمعیت‌شناختی یک جامعه است. سیاستمداران با توجه به نیازها و شرایط جمعیتی حاکم بر جامعه خود، دست به تدوین سیاست‌های جمعیتی، به خصوص سیاست‌های کنترل جمعیت می‌زنند. کشور ایران از جمله کشورهایی است که در طی چهار دهه گذشته مساله جمعیت را به طور مستقیم در دستور کار قرار داده و در هر برهه زمانی خاصی، سیاست‌های جمعیتی مشخصی را تدوین نموده است. یکی از این سیاست‌ها، ابلاغ سیاست کلی جمعیت توسط مقام معظم رهبری بود که در طی یک دهه گذشته مطرح و به جد مورد توجه سازمان‌های مربوطه قرار گرفته است. بر این اساس این پژوهش درصدد تبیین جغرافیایی این ابلاغیه و به دنبال تدوین چرایی این سیاست و چگونگی اجرایی شدن آن و پیامدهای جغرافیایی آن است. در انجام این پژوهش اطلاعات و داده به روش اسنادی و کتابخانه‌ای گردآوری و به شیوه تحلیل نظری مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفته‌اند. یافته‌های تحقیق نشان می‌دهد شرایط و اقتضائات جغرافیایی خاصی بر ایران حاکم است که باید در تدوین سیاست‌های جمعیتی این کشور مورد توجه قرار گیرند. مفاد ابلاغیه سیاست کلی جمعیت ایران حاکی از توجه به این شرایط جغرافیایی است و در صورت اجرائی شدن آنها نوعی آمایش سرزمینی از منظر جغرافیای در ایران شکل می‌گیرد که بدین طریق بسیاری از چالش‌ها و شرایط جغرافیایی نامطلوب ایران تقلیل می‌یابد.