شناسایی و رتبه‌بندی عوامل موثر بر گزارشگری مالی متقلبانه با استفاده از مدل پنتاگون تقلب

گزارشگری مالی متقلبانه و آمیخته شدن آن با مسئله ورشکستگی می‌تواند تهدیدی جدی برای رشد و شکوفایی اقتصاد باشد؛ از اینرو پیش‌بینی و کشف آن در جهت توسعه اقتصادی و بهبود رفاه اجتماعی امری حیاتی تلقی می‌شود. هدف از انجام پژوهش حاضر شناسایی و رتبه‌بندی عوامل موثر بر گزارشگری مالی متقلبانه با استفاده از تئوری پنتاگون تقلب می‌باشد که به کمک اطلاعات 117 شرکت پذیرفته شده در بورس اوراق بهادار تهران در بازه زمانی 1393 تا 1402 به اجرا درآمد. نتایج پژوهش به کمک روش معادلات ساختاری نشان داد که همه‌ی عناصر مدل پنتاگون تقلب بجز عنصر فرصت (ماهیت صنعت و نظارت کارآمد) تاثیر معناداری بر گزارشگری مالی متقلبانه دارند و بر اساس روش رتبه‌بندی bwm عنصر فشار(ثبات مالی و تحقق اهداف از پیش‌تعیین شده) مهم‌ترین عامل بروز تقلب در صورت‌های مالی می‌باشد. پژوهش حاضر به دلیل رتبه‌بندی عناصر پنتاگون به کمک روش bwm دارای جنبه بدیع بودن است و انتظار می‌رود نتایج بدست آمده با استفاده از تئوری علامت‌دهی علاوه بر گسترش مبانی نظری، چشم‌انداز جدیدی را جهت استفاده از روش bwm پیش‌روی پژوهشگران بگشاید و به سرمایه‌گذاران در اخذ تصمیمات اقتصادی و به مدیران، حسابرسان و سایر ذینغعان در تشخیص شرکت‌های متقلب یاری رساند.

identifying and ranking factors affecting fraudulent financial reporting using the pentagon fraud model

fraudulent financial reporting and its combination with bankruptcy can be a serious threat to economic growth and prosperity; therefore, its prediction and detection are considered vital for economic development and improving social welfare. the purpose of this study is to identify and rank the factors affecting fraudulent financial reporting using the pentagon fraud theory, which was implemented using data from 117 companies listed on the tehran stock exchange between 2014 and 2023. the results of the study, using the structural equation modeling method, showed that all elements of the pentagon model except the opportunity element (nature of the industry and efficient supervision) have a significant effect on fraudulent financial reporting, and based on the best-worst (bwm) ranking, the pressure element (financial stability and achievement of predetermined goals) is the most important factor in the occurrence of fraud in financial statements. the present study is novel due to the ranking of the pentagon elements using the bwm method. it is expected that the present study, using signaling theory, in addition to expanding the theoretical foundations, will open a new perspective for the use of the advanced bwm method by researchers and will help investors in making economic decisions and managers, auditors and other stakeholders in identifying fraudulent companies.