بررسی تطبیقی تفسیر ساختاری قرآن کریم بر اساس آرای بستانی و علّامه طباطبایی مطالعه موردی؛ سورۀ یس

گروهی از مفسّران بر این باورند که تمام سوره‏های قرآن واجد پیام مخصوص به خود هستند و ازاین‌جهت بین هر سوره با سایر سوره‏های قرآن تفاوت جدی وجود دارد. محمود بستانی، ادیب عراقی، ازجمله مفسّرانی است که از این منظر به تفسیر قرآن پرداخته و سوره «یس» را با این سبک و سیاق تفسیر و بررسی نموده و معتقد است، پیام و محور مرکزی سورۀ «یس» آیۀ <وَسَوَاءٌ عَلَیْهِمْ اَاَنذَرْ‌تَهُمْ اَمْ لَمْ تُنذِرْ‌هُمْ لَا یُوْمِنُونَ> است؛ ازاین‏رو تمام آیات سورۀ «یس» را در این راستا تفسیر نموده است. آیه شریفه، بیانگر این پیام مرکزی است که کفّار به حدّی از عدم قابلیت رسیده‏اند که انذار رسول‏ خدا نسبت به آن‌ها هیچ تاثیری ندارد. وی معتقداست سورۀ «یس»، بسط و تفصیل این آیه شریفه است. بستانی با استفاده ‏از سازوکارهای‏ ادبی و بلاغی دیدگاه خود را تبیین نموده است. علامه طباطبایی؟ره؟ نیز در آغاز تفسیر هر سوره، هدف کلی سوره را مطرح کرده و تفسیر خود را بر آن استوار می‏کند. وی برخلاف بستانی معتقد است که سورۀ یس به اصول عقاید پرداخته و به ترتیب بیانگر سه اصل نبوت، توحید و معاد است. پرواضح است که اختلاف دیدگاه این دو مفسّر در تشخیص پیام و ساختار سوره، منجر به اختلاف در تفسیر آیات قرآن گردیده ‏است. این پژوهش با روش توصیفی - تحلیلی به واکاوی و بررسی دیدگاه بستانی و علامه طباطبایی در زمینۀ ساختار سوره‏‌ی یس و تاثیر آن در نحوۀ تفسیر این سوره پرداخته است و می‏کوشد ویژگی‏ها و امتیازات هر یک را بیان نماید.

a comparative study of the structural exegesis of the holy qur’an based on the opinions of al-bastānī and allamah ṭabāṭabāī: a case study of surah yasin

a group of qur’anic exegetes believes that each chapter of the qur’an possesses its own specific message, indicating a significant difference between one chapter to the others. maḥmūd al-bastānī, an iraqi scholar, is among those who have interpreted the qur’an from this perspective. he analyzes and interprets “surah yasin” in this manner, asserting that the central message and focus of this surah is its tenth verse: “it is the same to them whether you warn them or do not warn them, they will not have faith”. therefore, he interprets all the verses of “surah yasin” in this context. this noble verse indicates a central message: that the disbelievers have reached such a degree of unawareness that the warning of the messenger of god does not affect them. he believes that “surah yasin” expands upon and elaborates on this noble verse. al-bastānī expounds his views using literary and rhetorical mechanisms. in contrast, allamah ṭabāṭabāī introduces the overall purpose of each surah at the beginning of his commentary and bases his interpretation on it. unlike al-bastānī, he believes that “surah yasin” addresses fundamental beliefs, sequentially outlining three principles: prophethood, monotheism, and resurrection. it is clear that the differing viewpoints of these two qur’anic exegetes regarding the message and structure of the surah have led to variations in their interpretations of the qur’anic verses. this research employs a descriptive-analytical method to explore and examine the perspectives of al-bastānī and allamah ṭabāṭabāī concerning the structure of “surah yasin” and its impact on the interpretation of this surah, aiming to articulate the features and distinctions of each.