نسبت‌سنجی سنّت‌های مقید الهی مربوط به صالحان در قرآن و عهدین

با توجه به گسترش چشمگیر ارتباطات، شناخت سنّت‌های دینی پیروان ادیان الهی از یکدیگر و درک نسبت‌های موجود میان آن‌ها، امری اجتناب‌ناپذیر بوده و از مقدمات تقریب ادیان به شمار می‌آید. یکی از تعالیم مشترک ادیان ابراهیمی، سنّت‌های الهی هستند که به‌عنوان قوانینی فراگیر بر جوامع بشری و جهان حاکم‌اند. بخشی از سنّت‌های الهی، سنّت‌هایی مقیّد و متوقف بر کنش انسان‌هاست که به‌تبع آن آثارشان نمایان می‌شود. در پژوهش پیش‌رو، صرفاً سنّت‌های مقیّد و مختص به اهل ایمان، به روش تطبیقی در سه دین آسمانی مورد تحلیل قرارگرفته و هدف از ارائه آن پاسخ به این پرسش است که سنّت‌های مقیّد الهی مربوط به اهل ایمان در قرآن و عهدین چه نسبتی (اشتراک و افتراق) با هم دارند؟ این پژوهش به شیوه کتابخانه‌ای و به‌صورت توصیفی و تطبیقی- تحلیلی سامان‌یافته و تاکنون پژوهش مشابهی به‌صورت مستقل ارائه نشده است. می‏توان گفت با توجه به وحدت منبع وحیانی، همسانی قابل‌توجهی میان سنّت‌های مقیّدِ مختص به صالحان در ادیان سه‌گانه وجود دارد؛ با این‌حال تفاوت اشارات مستقیم و غیرمستقیم به سنّت‌های مذکور را می‌توان متاثر از وجود مناسبات و ملازمات فرهنگی مختص به پیروان هریک از این کتب دانست؛ چنانکه قرآن کریم با طرح عناوین «سنّت» و «سنن» و اشارات متعدد و مستقیم به سنت‌های موردبحث، نسبت به کتب عهدین از برتری ویژه‌ای برخوردار است. می‌توان سنت‌های مذکور را در قالب دو دسته کلّی افزایش نعمت‌های معنوی همچون برخورداری از قوه تشخیص حق از باطل و افزایش نعمت‌های مادی مانند نجات از تنگناهای گوناگون فردی و اجتماعی دسته‌بندی نمود.

comparative analysis of divine conditional traditions related to the righteous in the qur’ān and the bible

given the significant expansion of communication, understanding the religious traditions of the followers of divine religions and comprehending the relationships between them is inevitable and forms one of the prerequisites for the approximation of religions. one of the common teachings of the abrahamic faiths is the divine traditions (sunnah), which function as universal laws governing human societies and the universe. some divine traditions are conditional and dependent on human actions, and their effects become visible accordingly. in this study, only the conditional divine traditions specific to the faithful are analyzed comparatively across the three abrahamic religions, with the aim of answering the question: what is the relationship (in terms of similarities and differences) between the divine conditional traditions related to the faithful in the qur’an and the bible (old and new testaments)? this research is conducted through library-based sources in a descriptive, comparative, and analytical manner, and so far, no similar independent study has been presented. it can be said that, due to the unity of the revelatory source, there is a significant similarity between the conditional traditions specific to the righteous in the three religions. however, the differences in direct and indirect references to these traditions can be attributed to the unique cultural contexts and circumstances of the followers of each of these scriptures. for example, the qur’an, with its use of the terms &sunnah& and &sunnan& and its numerous and direct references to the discussed traditions, holds a distinct advantage over the bible. these traditions can generally be categorized into two groups: the increase of spiritual blessings, such as the ability to discern truth from falsehood, and the increase of material blessings, such as salvation from various individual and societal difficulties.