مطالعه تطبیقی آراء تفسیری مغنیه و سید قطب در موضوع وجوه اعجاز قرآن کریم

قرآن، راهنمای بشر تا قیامت خواهد بود و آن‌چه این کارآمدی را تضمین می‌کند، بی‌همانندی و وجوهِ متعدد اعجاز قرآن ‌است که همة ابعاد و جنبه‌های قرآن را شامل ‌می‌شود و برآیند کلیِ این مولّفه‌ها، معجزه بودن و کارآمدی قرآن کریم در طول تاریخ را تامین‌می‌نماید. این پژوهش، در دو تفسیر «الکاشف» اثر محمدجواد مغنیه و «فی‌ظلال‌ القرآن» اثر سیدقطب، وجوه اعجاز قرآن را با روش تطبیقی مورد بررسی قرار داده ‌است. پس از توجه به زمینه‌های اهتمام به‌ نگارش دو تفسیر و رویکرد حاکم بر آن‌ها، مولّفه‌های مختلف اعجاز قرآن از منظر هر دو مفسر و میزان اهتمام دو مفسر به آن مولّفه­ها تحلیل‌شد. نتایج حاکی از آن‌است‌که هر دو مفسر اعجاز بیانی را ذیل حروف مقطعه مطرح‌کرده و هر دو به تصویرپردازی قرآن معتقدند، اگر چه این‌امر در فی‌ظلال، اساس کار است. در وجه عدم اختلاف و خبرهای غیبی و اعجاز تشریعی هم یکسانند؛ ولی مغنیه ویژگی‌های اعجاز تشریعی را صریح‌تر بیان ‌نموده است. در موضوع اعجاز علمی هر دو مفسر معتقدند نباید علوم بشری بر قرآن تحمیل‌گردد. اگرچه دو مفسر در مذهب و مبانیِ تفسیر مختلفند، اما به‌جهت آن‌که هر دو رویکرد تربیتی - اجتماعی دارند، با هدف اقناع نسل جدید، از اسرائیلیات دوری ‌نموده و از ذکر مسائل اختلافی پرهیز کرده‌اند.

a comparative study of exegetical views of mughnῑyeh and sayed qutb on aspects of miracles of the holy qur’an

the qur’an will be the guide for mankind throughout history. it’s the incomparability and diverse aspects of the qur’anic miracle that guarantees this efficiency and includes all dimensions and aspects of the qur’an. these components generally ensure the miracle and effectiveness of the holy qur’an along history. based on the commentaries “al-kᾱshif” by mohammad jawad mughnῑyeh and “fῑ zilᾱl al-qur’an” by sayed qutb, this research emphasizes the miracles of the qur’an, using a comparative method. having paid attention to the motives for writing these commentaries and the approach governing them, it analyses the different dimensions and components of the miracles of the qur’an from the perspective of both commentators. the results indicate that both persons propose the miracle of expression under the muqatta’a (cut) letters and believe in the illustration of the qur’an, although it is the main method in fῑ zilᾱl al-qur’an. they are the same in terms of non-dispute, occult news, and legislative miracles, although mughnῑyeh expresses the characteristics of legislative miracles more clearly. as for the issue of scientific miracles, both commentators believe that human sciences should not be imposed on the qur’an. in addition, although they are different in method and foundations of interpretation, since they have a social-educational approach, they avoid israeli narrations and mentioning controversial issues in order to persuade the new generation.