از دیالکتیک جویای حقیقت تا گفتمان جاعل حقیقت در چارچوب تفکر غربی

این پژوهش با روش هرمنوتیکی تحلیل و تبیین معنایی به دنبال درک چرایی و چگونگی معنا و مفهوم دیالکتیک و گفتمان، ارتباط آن‌ها و همسانی و ناهمسانی آن دو در تاریخ اندیشه غرب است. از آنجایی ‌که؛ انسان همواره با حقیقت به ‌عنوان مهم‌ترین مفهوم و حس حقیقت‌ طلبی از گذشته‌های دور تا اکنون سروکار داشته و دارد؛ و شاید این حقیقت و حقیقت‌ طلبی انسان، دیرینه‌ترین مفهوم فلسفی باشد که فلاسفه به آن پرداخته‌اند. دیالکتیک و گفتمان دو روش زبانی هستند که یکی برای درک و کشف حقیقت و دیگری برای ساخت حقیقت به وجود آمده‌اند. دیالکتیک ابداع فلاسفه‌ی باستانی است و گفتمان توسط اندیشمندان جدید ظهور یافته است. ازاین‌رو؛ زبان به‌مثابه نقطه‌ی اتکال آن دو؛ بنیادی‌ترین ابزار تعامل انسانی است که سازنده دنیای او نیز هست و تنها وسیله‌ای است که می‌تواند حقیقت را به آدمی نشان دهد و فیلسوف بر خود می‌داند که با زبان و روشی درست حقیقت را آشکار کند. نتایج و یافته‌های پژوهش نشان داد که رویه‌ی گفتمان درواقع ادامه‌ی سنت دیالکتیک است که با توجه به تغییرات اجتماعی و سیاسی دوران جدید شکل یافته است. این نوشتار درصدد است ضمن بررسی دو مفهوم دیالکتیک و گفتمان و سیر تحول آن‌ها به تبیین رویه گفتمانی که در حقیقت ادامه سنت دیالکتیک است، بپردازد.