تحلیل فقهی - حقوقی مشروعیت انعقاد نکاح در فضای مجازی

هر چند ماهیت نکاح به عنوان عقد مبتنی بر اعتقادات دینی در جوامع مختلف انسانی، تغییر چندانی نیافته، امّا به تبع تحولات شگرف فرهنگ و ارتباطات در فضای مجازی، از حیث شکل برقراری و نحوه انشاء رابطه‏ ی زوجیت، دستخوش تغییرات فراوانی گردیده است. از این رو فقها و حقوقدانان، ناگزیر از پرداختن به مطالبات فرهنگی برقراری رابطه‌‏ی زوجیت در بستر مبادلات الکترونیکی هستند. از این ‏رو هدف از نگارش مقاله پیش ‏رو با بهره ‏گیری از روش توصیفی و تحلیلی؛ بررسی امکان انعقاد، تببین شیوه‏ ها، ویژگی‏ ها، شرایط، موانع و اعتبار انعقاد عقد نکاح در فضای مجازی می‏ باشد. طبق یافته‏ های پژوهش از نظر مقنن، ابراز اعلام اراده متعاقدین، طریقیت دارد. بنابراین اعلام اراده جهت انعقاد عقد نکاح در فضای مجازی امکان ‏پذیر می ‏باشد، چه صرف ‏نظر از اینکه انعقاد عقد نکاح مستلزم استعمال لفظی است که صراحتاً دلالت بر رابطه‏ ی زوجیت نماید، خصوصیت دیگری در عقد نکاح وجود ندارد، تا بتوان آن را از سایر قراردادهای الکترونیکی مشمول قانون تجارت الکترونیکی ایران جدا نمود. به ویژه آنکه در قانون مذکور، اولاً: موارد خارج از شمول احصاء گردیده و ثانیاً: قانون‏گذار در مقام بیان، نسبت به «عقد نکاح» سکوت اختیار کرده و سکوت قانون‏گذار در مقام بیان، قرینه‏ ای بر قابلیت تسری مقررات قانون تجارت الکترونیکی ایران بر «عقد نکاح» علی الخصوص در مواردی که مقررات مذکور عمومیت دارند می‌باشد.

legal and jurisprudential analysis on the validity of marriage contract in the virtual space

although the essence and the nature of nikah (marriage contract) as a faith-based contract remains firm in different human societies, the means and the ways the marriage contract is concluded have undergone different changes due to remarkable communication and cyberspace developments. thus, along with these various developments, the jurists have to respond to the social demand for building up marital relationships in the realm of electronic communications. the jurists and legal scholars in iran and other countries are frequently asked about the problem of possibility and legal permission of concluding marriage contract in the cyberspace. therefore, using analytical and descriptive methods, we emphasize on the possibility, methods, features, conditions, barriers, permits and validity of the proofs and evidences of concluding a marriage contract in the cyberspace.findings in this research indicate that, the implements of expressing the intention of the parties of the contract, are only valued as the means and not as the subject in that contract. therfore, regardless of the necessity of verbal decleration of intent that explicitly implies a marital relationship, there is no exclusive feature in marriage to be separated from other electronic contracts subject to iran’s electronic commerce law; especially while the non-compliant cases are been counted by the law and the legislator’s silence where it has to legislate about the &marriage contract& are evidences of irans’s e-commerce law’s inclusion of &marriage contract&. in addition, quoting &the data messages about the physical or mental status of persons...& in the article 58 of the iranian electronic commerce law points out to the legislators’s awareness and attention to non-commercial cases at the same time.