ارائۀ الگوی مدیریتی برای توانمندسازی سکونتگاه‌های غیررسمی با رویکرد پدافند غیرعامل (مورد مطالعه: شهر شهریار تهران)

شهر شهریار به‌عنوان یکی از مراکز مهاجرپذیر استان تهران، با گسترش فیزیکی و شکل‌گیری سکونتگاه‌های غیررسمی مواجه شده است. بر همین اساس هدف پژوهش حاضر، ارائۀ الگوی مدیریتی مناسب برای ساماندهی و توانمندسازی این محله‌ها و پیشگیری از تشکیل آنها در شهر شهریار با رویکرد پدافند غیرعامل است. پژوهش حاضر از نوع کاربردی و روش آن توصیفی-تحلیلی است. اطلاعات پژوهش به‌صورت میدانی و اسنادی جمع­آوری شده است. جامعۀ آماری شامل محدودۀ قانونی شهر شهریار در سال 1401 است. حجم نمونه مشتمل بر 322 نفر از ساکنان و 10 نفر از خبرگان است. از روش‌هایی نظیر ahp، topsis، آزمون خی دو، آزمون کای اسکوار تک‌متغیره، ضریب همبستگی اسپیرمن، ضریب تعیین رگرسیون و واریانس رگرسیون (anova) برای تحلیل داده‌های پژوهش استفاده شده است. از نرم‌افزارهای gis و spss برای تحلیل داده‌‌های پژوهش استفاده شده است. نتایج پژوهش بیانگر آن است که درصد محله‌‌‌های دارای کیفیت مناسب، نسبتاً مناسب، متوسط، نسبتاً نامناسب و نامناسب به‌ترتیب مشتمل بر 9درصد، 22درصد، 32درصد، 26درصد و 11درصد است. بنابراین، بیش از 37درصد بافت شهر شهریار به برنامه‌ریزی پدافند غیرعامل نیازمند است. نتایج آزمون خی دو (70.06) و سطح معناداری آن (0.00) بر عدم اعتماد ساکنان شهر شهریار نسبت به مدیریت شهری در کاهش مشکلات سکونتگاه‌‌‌‌های غیررسمی صحه می‌گذارد. براساس نتایج ضریب همبستگی اسپیرمن (0.567) و ضریب تعیین رگرسیون (0.37)، الگوی مدیریت شهری مبتنی بر هسته‌های مدیریت محلی و دفاتر توسعۀ محله با رویکرد پدافند غیرعامل بر ساماندهی و توانمندسازی سکونتگاه‌های غیررسمی شهر شهریار و پیشگیری از تشکیل آنها بیشترین تاثیر را دارند. نتایج تحلیل واریانس رگرسیون و تحلیل رگرسیون خطی ساده، نیز بر این امر صحه گذاشته‌اند. افزون‌بر این، رویکرد پدافند غیرعامل از طریق ساماندهی و توانمندسازی محله‌ها، ایجاد تاسیسات و تجهیزات برای کاهش آسیب‌پذیری، ایجاد مکان‌های اسکان اضطراری، ضریب امنیت و ایمنی شهر شهریار را ارتقا می‌بخشد.

providing a management model for empowering informal settlements with a passive defense approach (case study: shahriar city, tehran)

as one of the immigrant-friendly centers of tehran province, shahryar city has faced physical expansion and the formation of informal settlements. based on this, the aim of the current research is to present a suitable management model for organizing and empowering these neighborhoods and preventing their formation in shahryar city with a passive defense approach. the current research is applied and its method is descriptive-analytical. research information has been collected in the form of field and documents. the statistical population includes the legal boundaries of shahriar city in 1401. the sample size consists of 322 residents and 10 experts. methods such as ahp, topsis, chi-square test, single-variable chi-square test, spearman’s correlation coefficient, regression coefficient and variance regression (anova) have been used to analyze the research data. gis and spss software have been used to analyze research data.the results of the research show that the percentage of neighborhoods with suitable, relatively suitable, average, relatively unsuitable and unsuitable quality is 9%, 22%, 32%, 26% and 11% respectively. therefore, more than 37% of the fabric of shahriar city needs passive defense planning. the results of the chi-square test (70.06) and its significance level (0.00) confirm the lack of trust of the residents of shahryar city towards urban management in reducing the problems of informal settlements. based on the results of spearman’s correlation coefficient (0.567) and regression determination coefficient (0.37), the urban management model based on local management cores and neighborhood development offices with a passive defense approach on organizing and empowering informal settlements in shahriar city and preventing the formation they have the most impact. the results of variance regression analysis and simple linear regression analysis have also confirmed this. in addition, the passive defense approach can improve the security and safety factor of shahriar city through organizing and empowering the neighborhoods, creating facilities and equipment to reduce vulnerability, creating emergency accommodation places.