قانون و امر نمادین؛ جامعه‌شناسی انتقادی حقوق در اندیشه پیر بوردیو

هدف پژوهش حاضر بررسی جامعه‌شناسی حقوق در آراء و اندیشه پیر بوردیو متفکر معاصر فرانسوی است. روش پژوهش تحلیلی- انتقادی بوده و نتایج نشان داد، نقد بوردیو از قانون را باید به عنوان نقدی تمام‌عیار به نوع خاصی از سلطه سیاسی از طریق قانون درک نمود. نظریه بوردیو ما را قادر به درک مسائل غامض میان امر حقوقی و کثرت‌گرایی حقوقی نمی‌کند که در جوامع معاصر در نتیجه تلاقی نظم‌های ملی، محلی و فراملی به وجود آمده است. در عوض، اندیشه بوردیو، منظرگاهی را فراهم می‌کند که از آن منظر می‌توان به رابطه میان امر نمادین، خشونت و قانون نگریست. از دیدگاه بوردیو، قانون همواره بخشی از یک زمینه اجتماعی خاص است که پیامدهایی را برای فهم و تبیین آن به همراه دارد. بوردیو موکداً از دیدگاه نمادین، در تقابل با دیدگاه ابزارگرایانه، قانون را تحلیل می‌کند. نزد وی این ایده نه‌تنها مفهومی سازنده دارد (جهان، اجتماعی را ایجاد می‌کند، اگرچه این جهان ابتدا خود قانون را ایجاد می‌کند)، بلکه در درجه نخست یک خروجی سیاسی مشخصی نیز دارد؛ زیرا ایجاد و نظم ‌دادن به واقعیت اجتماعی، به آن دوام می‌بخشد. قانون به زعم بوردیو تنها تا حدی می‌تواند به طور موثر عمل کند که قدرت نمادین مشروعیت (طبیعی‌سازی) قدرت را بازتولید کند و فزونی بخشد. در نتیجه، کارکرد سیاسی مشروعیت نمادین بر بُعد شناختی یا صرفاً خلاقانه‌ای که قانون به‌مثابه سازنده جامعه از آن برخوردار است، قرار می‌گیرد. هدف اصلی بوردیو در تحلیل قانون این است که نشان دهد طبقه فرهنگی و اجتماعی چگونه با هم ارتباط دارند. ایدئولوژی به نوبه خود ابزاری است که برای پنهان ‌کردن واقعیت اجتماعی و در نتیجه حفظ وضعیت موجودی عمل می‌کند که اجازه سلطه و تمایز میان افراد را می‌دهد. لذا، ایدئولوژی مترادف با خشونت نمادین بوده و شامل ظرفیت یک قدرت اجتماعی و نهادی برای تحمیل معانی مشروع است، به گونه‌ای که روابط قدرتی که متضمن قدرت مذکور است، در پس پرده امر نمادین، پنهان می‌شود. لذا، قانون عنصر اساسی سلطه سیاسی بوده و ماهیت آن سلطه‌جویانه، زورمدار و تقریباً اجتناب‌ناپذیر است.

law and symbolic power; critical sociology oflaw in the thought of pierre bourdieu

the main issue of the current research is to investigate the sociology of law in thoughts and views of pierre bourdieu, a contemporary french philosopher. the research method was analytical-critical which results in bourdieu’s criticism of the law should be understood as a full-fledged criticism of a certain type of political domination and control through the law. bourdieu’s theory never enables us to understand the ambiguous issues via the legal power versus legal pluralism, having arisen in contemporary societies as a result of the intersection of national, local and transnational orders (symbolic interactionism). on the other hand, bourdieu’s thought provides a perspective from which regards with the relationship between the symbolic, violence and law. from bourdieu’s point of view, the law is always a part of a specific social context that has consequences both for its perception and explanation. bourdieu thoroughly analyzes law from a symbolic power, as opposed to an instrumentalist cultural capital. for him, this idea not only has a constructive meaning (the world creates the social, although this world first creates the law itself as the symbolic power), but also primarily has a specific political physical analogy; because creating and ordering social reality makes it last. according to bourdieu, the law can work effectively only to the extent that the symbolic power of legitimacy (naturalization) reproduces and increases power. as a result, the political function of symbolic legitimacy is placed on the cognitive or simply creative dimension that law is framework of society. bourdieu’s main goal in analyzing law is to show how cultural and social class are related. ideology, in turn, is called a tool serving to hide social reality and thus analyzing how social structures and institutions perpetuate inequality and hierarchy among individuals and maintain a status quo. therefore, ideology is equal with symbolic violence including the capacity of a social and institutional power to impose legitimate concepts, as if the power relations implied the aforementioned power ingrain deeply as the symbolic power. therefore, the law is the basic element of political domination and its nature is inevitably forceful and domineering.