نسخ از منظر آیت‌الله العظمی فاضل لنکرانی(ره)؛ ماهیت و معیار

موضوع نسخ و شناخت آیات ناسخ و منسوخ از مباحث مهّم و بحث‌برانگیز قرآن‌پژوهی است. این موضوع از محورهای تاثیر‌گذار در نگرش به قرآن بوده و از دیرباز مورد توجّه مفسران و قرآن‌پژوهان قرار گرفته است. علی‌رغم این‌که همۀ علمای اسلام، امکان نسخ را پذیرفته‌‌اند، ولی برخی از آنان منکر وقوع آن در قرآن شده‌اند. آن‌چه در این نوشتار مورد توجه نگارنده است، تبیین دیدگاه آیت‌الله العظمی فاضل(ره) به ‌عنوان قرآن‌پژوه مثبِت وقوع نسخ در قرآن می‌باشد. ایشان از جمله اندیشمندانی است که با تبیین ماهیت نسخ، درصدد تعریفی جامع و مانع برآمده و به طرح معیارهای این موضوع پرداخته‌اند و ضمن تفکیک دو مرحلۀ ثبوت و اثبات، معتقد به دفع حکم در مرحلۀ ثبوت و رفع حکم در مرحلۀ اثبات می‌باشند که با این بیان برخی کج اندیشی‌ها را در مساله نسخ زدوده‌اند.