تحدی با تاکید بر دیدگاه آیت‌الله العظمی فاضل لنکرانی(ره)

آیات تحدی از نمونه‌های اعجاز بیانی در قرآن می‌باشد. عدم سازگاری سیر منطقی آیات تحدی با ترتیب نزول سوره‌ها، از سوالات اساسی پیرامون این موضوع می‌باشد. چه آن‌که تحدی از کل قرآن به یک سوره، سپس به ده سوره، بعد به یک حدیث، و مجددا به یک سوره انجام پذیرفته است. عمده مشکل در مرحله دوم و سوم است که از یک سوره به ده سوره تحدی شده است. برخی برای رهایی از این مشکل، اساس لزوم وجود سیر منطقی در آیات تحدی را انکار کرده‌اند، برخی نیز در صحت گزارش‌های ترتیب نزولی تردید روا داشته‌اند. اما هر دو تلاش، دارای اشکالات متعددی بوده و عملا، از جانب غالب مفسران مورد انکار قرار گرفته است. بسیاری نیز تلاش کرده‌اند، آیات را به گونه‌ای تحلیل کنند که ضمن حفظ التزام به ترتیب نزول، بتوانند توجیهی منطقی از سیر بیان آیات تحدی عرضه نمایند. اما هیچ کدام به گونه‌ای نبوده است که فصل الخطاب به حساب آید. مقاله حاضر در پژوهشی تطبیقی و تحلیلی، دیدگاه آیت‌الله العظمی فاضل را در حل مشکل این چنین نشان می‌دهد: ابتدا به کل قرآن تحدی شده و سپس به یک سوره با لحاظ کلیه ویژگی های لفظی و معنوی که سوره های قرآن دارد. اما در ادامه که تحدی به ده سوره انجام پذیرفته، گرچه از جهت حجم، دشوارتر از آوردن یک سوره است، اما بدان جهت که قید جعلی بودن در آن لحاظ شده، ایشان نتیجه می‌گیرد تحدی در این جا تنها محدود به الفاظ است و مکذبان از هم آوردی معنایی و محتوایی معاف شده اند. بدین ترتیب، آوردن ده سوره با این شرایط، از آوردن یک سوره جامع الشرایط، آسان‌تر خواهد بود و بدین ترتیب سیر منطقی از دشوار به آسان در آیات تحدی نمایان می شود.