بررسی شبهات حول محکمات و متشابهات از منظر آیت‌الله العظمی فاضل لنکرانی(ره)

محکمات و متشابهات قرآن معرکه آراء و نظریات شده است . اهمیت این مبحث آنجا روشن می‌شود که اعتقادات اشخاصی را تحت الشعاع خود قرار می دهد به نحوی که اگر آن شخص یک انسان صاحب مقام و دارای جایگاهی باشد یک فرقه انحرافی مانند مشبهه‌ها را به راه می اندازد. در پاسخ به اینکه چرا قرآن باید دارای آیات متشابه باشد، در حالیکه قرآن ادعای فصاحت و اتقان دارد، بیان شد که تشابه قید مفهوم نیست، بلکه مراد آن آیه متشابه می باشد . از دیگر علل وجود آیات متشابه، می توان به محدود بودن گنجایش الفاظ برای در برگیری معانی غیر محدود، مانوس بودن اذهان مردم با الفاظ مرسوم، عدم قطع شدن ارتباط مردم با ائمه(ع) برای فهم قرآن و بلاغت قرآن اشاره کرد. آیات متشابه قرآن یا نسبت به اوصاف الهی یا به افعال الهی و یا نسبت به عصمت انبیاء(ع) است. آیت‌الله العظمی فاضل برهان عقل فطری سالم را به منزله مخصص لفظی متصل می‌داند، لذا ظهورات قرآن که با آن در تعارض باشد را ملغی می کند و در واقع از ایجاد ظهور جلوگیری میکند. از آنجا که مبحث متشابهات قرآن حجیت ظواهر قرآن را مورد خدشه قرار می دهد و اشکالاتی را ایجاد می کند علما از جمله آنها آیت‌الله العظمی فاضل در کتب خودشان به پاسخ از اشکالات مطرح شده پرداخته اند و در نتیجه اشکال را رفع نمودند. مهمترین اشکال مطرح شده این بود که ظواهر از مصادیق متشابهات هستند که در پاسخ ایشان این سخن را به علت تنافی با سیره قطعیه عقلائیه باطل دانستند.