بازخوانی برخی تجلیات اندیشه اسلامی در معماری کشورهای مسلمان

خیررسانی از خصوصیات ذاتی و انسانی بشر است؛ که در ادیان آسمانی به آن تاکید و سفارش بسیار شده و مفاهیم و ایدئولوژی و دستورات ادیان در گسترش و توسعه این موضوع نقش بسزایی داشته است. از جمله دین اسلام که کاملترین دین الهی است در این زمینه دستورات و سفارشات بسیاری دارد. این موضوع در معماری و شهرسازی سرزمین های اسلامی تاثیر بسزا داشته و نمودهای آن در معماری سنتی این سرزمین هامشهود و قابل بازخوانی است که موجد اشتراکات بسیاری در معماری اسلامی در نقاط مختلف جهان اسلام می باشد که با وجود تفاوت های ظاهری ریشه های مشترک و بنیان های اعتقادی سازندگان آن را نشان می دهد. از جمله این مصادیق خیررسانی است که در شکل وقف، بناهای عام المنفعه تا عناصر معماری و شهری نمود و تجلی می یابد. مفاهیمی که با وجود معماری غربی و تقلیدی و با تسلط اندیشه سود محوری مدرن در شهرهای امروز بسیار کمرنگ شده است.در این مقاله ضمن بیان مفاهیم دینی شکل دهنده بر این عناصر برخی تجلیات کالبدی خیررسانی در معماری جهان اسلام بازخوانی شده است با وجود تفاوت در اقلیم، مصالح، ساخت، شکل ظاهری و الگوهای معماری، اندیشه های مشترک اعتقادی و باوری را نشان میدهد و میتواند الگویی برای بازآفرینی معماری بر پایه های مفاهیم اسلامی به دست دهد.