بازتاب معماری عهد ساسانی در قرون نخستین اسلامی

یکی از مظاهر تمدنی ایرانیان که در طول تاریخ تداوم و توسعه پیدا کرد، معماری بود. ایرانیان باستان به ویژه در عهد ساسانی از نظر معماری و شهرسازی پیشرفت زیادی کرده بودند. آنها با بهره گیری از تجارب معماران رومی و تلفیق آن با ذوق و سلیقه ی بومی، توانستند سازه ها، بناها، قلعه ها و پلهایی بسازند که امروزه نیز با گذشت هزاران سال از قدمت آنها، همچنان آثار آنها پابرجا و مستحکم می باشند. با ورود اعراب مسلمان به ایران و عدم تجربه کافی آنها در زمینه ی هنر و معماری، طبیعی بود که تحت تاثیر معماری عهد ساسانی قرار گرفته و از تجارب آنها استفاده کنند. بنابراین ورود اعراب مسلمان به ایران آنگونه که باید نتوانست بر سبک معماری عهد ساسانی تاثیرگذار باشد. چراکه معماران ایرانی از همان الگو و سبکی که در آن تجربه داشتند، پیروی کرده و اقدام به ساخت بنا و شهرسازی کردند. از این رو معماری در قرون نخستین اسلامی از نظر طرح، مواد، فرم و تزئینات تحت تاثیر مستقیم معماری عهد ساسانی قرار گرفت. در این مقاله سعی بر آن است با استناد به منابع و به روش توصیفی-تحلیلی به این پرسش پاسخ داده شود که معماری در قرون نخستین اسلامی چرا و در چه زمینه هایی تحت تاثیر معماری عصر ساسانی بود؟