معماری و نظام بازارها در ایران و سرزمین‌های عربی (نمونه موردی بازارهای کاشان و دمشق)

در دوران اسلامی شکل‌گیری بسیاری فضاهای معماری در سرزمین‌های اسلامی متاثر از تعالیم دین مبین اسلام بود و باوجود فواصل جغرافیایی این سرزمین‌ها، تفاوت در اقلیم، الگوهای فضایی، فرهنگ و سایر عوامل افتراق می‌توان به‌واسطه عنصر اتحاد بخش دین اشتراکاتی را در این سرزمین‌ها یافت که نشان از ریشه‌های مشترک میان آن‌هاست.اشتراکاتی که نشان‌دهنده پیوند معماری باریشه‌های اعتقادی در سرزمین‌های اسلامی است و به‌عنوان عامل پنهان اتحاد بخشی در کلیه سرزمین‌های اسلامی عمل می‌کرده است.معماری جدید سرزمین‌های اسلامی با تاسی از الگوهای وارداتی و دور شدن از ریشه‌های مشترک فرهنگی نه‌تنها وجوه پنهان و معنایی مستتر در این فرهنگ را خدشه‌دار کرده است؛ به پیوند درونی معماری و فرهنگ سرزمین‌های اسلامی نیز لطمه وارد کرده است. باشد که بازشناسی و شناخت درست این الگوها بتواند در احیای دوباره آن در معماری امروز و به‌عنوان الگویی برای طراحان و معماران کارگشا باشد.در این تحقیق بناهای بازار در دو سرزمین ایران و سوریه به‌طور خاص دو شهر کاشان و دمشق موردبررسی قرارگرفته است که باوجود وجوه افتراق بسیار ازنظر جغرافیایی، مصالح ساخت، تکنیک‌ها، الگوها و موارد دیگر، دارای اشتراکات درخور توجهی است که قابل‌بازشناسی و ریشه‌یابی است. نتیجه این بررسی تطبیقی الگوهای مشترکی را در نظام و سازمان فضایی، ارتباط میان حرف و سلسله‌مراتب موجود در اصناف، ارتباط بازار با فضاهای دینی و جایگاه آن در کلیت شکل‌گیری شهر اسلامی به همراه نقش مهم آن در نظام تولید در سرزمین‌های اسلامی نشان می‌دهد