تاثیر گزاره‌های ثبات‌آفرین در اندرزهای خواجه نظام‌الملک بر ثبات سیاسی سلسلۀ سلجوقی

ثبات سیاسی ازجمله مفاهیمی است که توجه بسیاری از نظام‌های سیاسی را به خود جلب نموده است. به‌طوری‌که بسیاری از آنها به ارائۀ طرح‌ها و برنامه‌هایی در راستای ثبات سیاسی خود پرداخته‌اند. در گذشتۀ تاریخی ایران نیز مسئلۀ ثبات سیاسی قابل توجه بود، به‌گونه‌ای‌که وزیران کاردان و شایسته، عمدتاً با فراهم‌نمودن بستری فکری و عملی درصدد ایجاد ثبات سیاسی بوده‌اند. خواجه نظام‌الملک ازجمله وزیران توانمند و اندیشه‌ورز سلجوقیان است که به ارائۀ اندرزهایی جهت ثبات سیاسی سلسلۀ سلاجقه پرداخته است. ازآنجاکه سلجوقیان دارای فرهنگ قبیله‌ای و به دور از آداب‌ورسوم فرهنگی بودند، لذا خواجه نظام بر آن بود تا با ارائۀ اندرزهایی مشفقانه، متاثر از سنت ایران باستان و آیین اسلامی به تداوم ثبات سیاسی سلاجقه یاری رساند. اندرزهای او دارای خصلتی نظری و عملی است. خواجه نظام با ارائۀ اندرزهایش در سیاست‌نامه و سیرالملوک به اهمیت ثبات سیاسی و تداوم سلجوقیان در عالم اندیشه پرداخته، اما اقدامات او در عرصۀ عملی به‌عنوان وزیر سلاجقه، گویای تلاش عملی او برای استقرار ثبات سیاسی این سلسله است. این نوشتار بر آن است تا با بهره‌گیری از نظریۀ ساختاری پارسونز، تاثیر رهنمودهای خواجه نظام‌الملک که در دو ساحت نظری و عملی نمود یافت را بر ثبات سیستم سیاسی سلجوقیان موردبررسی قرار دهد.