نقد و تحلیل شخصیت شاهان در سیاست‌نامه

خواجه نظام‌الملک طوسی در کتاب سیاست‌نامه به بیان اصول و آیین مملکت‌داری پرداخته و در جای‌جای کتاب به‌مناسبت موضوع حکایت‌ها و داستان‌هایی از شاهان پیشین نقل کرده است که برخی از آنها تاریخی و مستند است و برخی دیگرمنبع مشخصی ندارد. خواجه از این روایات به‌عنوان شاهدی برای سخنان خود استفاده کرده است که می‌تواند الگو و درسی برای مملکت‌داری در هر روزگاری باشد. این مقاله با تامل در این حکایت‌ها، عملکرد و موضع‌گیری شاهان را در شرایط مختلف بررسی کرده و به تحلیل رفتارها و تصمیم‌های شاهانه پرداخته است. این تحلیل‌ها، تصویری از شاه ایدئال و ویژگی‌های شخصیتی و رفتاری پادشاه آرمانی خواجه نظام‌الملک پیش روی مخاطب قرار می‌دهد که بیان‌گر مطالبات و انتظارات جامعۀ آن روزگار نیز بوده است.