ضرورت مطالعات تاریخی ایدئولوژی خواجه نظام‌الملک طوسی

در زمان خواجه نظام‌الملک طوسی نشانه‌هایی از چند نقطه عطف و دگرگونی مهم در مسئله قدرت و اقتدار برای تاریخ ایران و اسلام وجود دارد که ناشی از ملکداری خواجه بوده است و بقول لمبتون، در آن دوره تاریخی بود که تمدن ایرانی به اوج دستاوردهای دینی و دنیوی نایل گشت و به آسانی نمی توان از آنها گذشت و بسیاری از نهادهای بوجود آمده در سیاست مدبرانه این وزیر ایرانی، در اشکال ظاهری خود تا عصر حاضر تداوم یافته است. ولی نمای پیچیده تاریخ ایران در دوره سلجوقی ناشی از فقد مطالعات ایدئولوژیک، اغلب سبب سردرگمی پژوهشگران درمورد ویژگیهای اصلی اندیشه سیاسی و عملکرد تاریخی اهل قلم ایرانی در تاریخ ایران و اسلام شده است که امروز در پژوهشهای این حوزه شاهد تناقضات آشکار مغرضان و مقلدین ایشان در سطح بین‌المللی هستیم. ایدئولوژی خواجه نه تنها در متن «سیاست‌نامه» نیست بلکه می‌بایست در لابلای کل متون تاریخی، طرح پنهانی ایدئولوژیک این سیاستمدار بزرگ ایرانی و جهانی را در پشت زبان بلاغی و دیپلوماسی هوشمندانه و کاملاً پنهان وی جست‌وجو کرد. موضوع پژوهش ما در تاریخیت ایدئولوژی خواجه نظام‌الملک طوسی به‌ویژه سیاست و دیانت آن است که در اینجا با توجه به تضاد فرهنگی و هویتی ایدئولوژی ایرانی خواجه نظام‌الملک طوسی با ایدئولوژی خلافت عباسی بصورت کوتاه مورد بررسی تاریخی قرار می‌دهیم.