جایگاه «وزارت» در اندیشۀ خواجه نظام‌الملک طوسی

یکی از مهم‌ترین مناصب حکومتی که در ساختار سیاسی ایران سابقۀ طولانی دارد، منصب وزارت است. نهاد وزارت در ایران دورۀ اسلامی به نهادی مهم و تاثیرگذار تبدیل شد که چهره‌های شاخصی از وزرای معروف آن به جهان اسلام معرفی شدند. حاکمان تازه‌به‌قدرت‌رسیده به تجربیات سازمان‌یافته و ساختارمند ایرانیان نیاز داشتند تا بتوانند در سرزمین‌هایی که فتح کرده بودند، حکومت کنند و این امر تنها در زمان خواجه نظام‌الملک اتفاق افتاد و بعد از مرگ وی هیچ‌گاه تکرار نشد، همچنان‌که پیش از او هم رخ نداده بود. یکی از معروف‌ترین وزرای تاریخ ایران دورۀ اسلامی، خواجه نظام‌الملک است. در اثر مشهور وی (سیرالملوک) وزیر از جایگاه ویژه‌ای برخوردار است که برای این منصب؛ وظایف، مسئولیت و شرایط مهمی را بیان کرده است. خواجه نظام‌الملک در مدت وزارتش، تمام تلاشش این بود که قلمرو سلجوقیان را به بالاترین جایگاه برساند؛ وی به دلیل اقدامات مهمی که در طول دوره وزارتش انجام داد باعث شد که وزارت او یکی از بهترین و طلایی‌ترین ادوار تاریخ ایران پس از اسلام باشد. این پژوهش با روش توصیفی-تحلیلی درصدد پاسخ‌گویی به این پرسش است که، مقام وزارت در اندیشۀ خواجه نظام‌الملک چه جایگاهی داشته است. به‌نظر می‌رسد که مقام وزارت در دیدگاه خواجه نظام‌الملک از جایگاه والایی برخوردار بوده است.