روند ترقی و شکل‌گیری شخصیت سیاسی خواجه نظام‌الملک

خواجه نظام‌الملک سی سال بر وسیع‌ترین قلمرو ایرانِ پس از اسلام وزارت داشت که این فرصت او را در شمار تاثیرگذارترین اشخاص ایرانی قرار داد. سیاست و اقدامات او در طی این مسئولیت طولانی به‌همراه نگارش سیاست‌نامه در آخرین سال‌های حیاتش، او را به نماد وزیران ایرانی مبدل کرده است. به‌رغم پژوهش‌های مختلف در مورد وی، روند ترقی و مولفه‌های تاثیرگذار در ایجاد شخصیت سیاسی او تا اینک مورد پژوهشی مستقل قرار نگرفته است. نوشته حاضر به روند شکلگیری شخصیت سیاسی خواجه نظام‌الملک و عوامل ترقی‌اش تا مرتبۀ وزارت اختصاص دارد. یافته‌های این پژوهش نشان خواهد داد که تجربه و جایگاه خاندان وی، تحصیلش در نزد فقیهان و صوفیان نیشابور، و اشتغال او در دربار غزنویان، چگونه بر اندیشه و سیاست‌های وی موثر بوده است.