تحلیل کارکرد و ساختار روایت در سیاست‌نامۀ خواجه نظام‌الملک طوسی

سیاست‌نامه‌نگاری، بخشی از میراث کهن ادب و فرهنگ ایرانی‌ست. در این میان اثر گران‌سنگ خواجه نظام‌الملک طوسی، بیش از هر نگاشتۀ دیگری مورد اقبال واقع شده است. تاجایی‌که نام عام سیاست‌نامه برای کتاب او، سیرالملوک، نام خاص گشته است. این شهرت به میزان قابل‌اعتنایی از جایگاه سیاسی وی، همچنین سبک و محتوای متن کتاب نشات می‌گیرد.سیاست‌نامه از نظر نوع ادبی به ادبیات پند و اندرز یا همان ادب تعلیمی نزدیک است. از این‌روی خواجه نظام‌الملک با بهره‌گیری از تمثیل‌ها و حکایات مخاطب را به خواندن و تامل در این اثر فرامی‌خواند و مکتوب او، تا ظهور بزرگانی چون سعدی و آغاز نثر مسجع از محبوبیت برخوردار است؛ تاجایی‌که استفاده از حکایت و تمثیل را در آثار دوره‌های بعد به تقلید از نویسندگانی چون او می‌توان دید.تمثیل و حکایت در سیرالملوک ساختاری بسامان و اندیشیده دارد. بررسی ساختار و کارکرد حکایات می‌تواند نکات مهمی را در شناخت یکی از بهترین نمونه‌های نثر مرسل دربرداشته باشد.جایگاه بیان حکایت، نگاه خواجه به شخصیت‌ها، موازنه و قیاس آنها با هم و توجه به اثرگذاری در مخاطب، مطالبی است که در این مختصر به آنها خواهیم پرداخت.