اخلاقیات در بیگ دیتا؛ آیا دیر شده است؟

عصر بیگ دیتا آغاز شده است. افرادی در حرفه‌های مختلف مشغول به فعالیت هستند، به دنبال استفاده و به کارگیری داده‌های کلانی هستند که از طُرُق مختلف جمع‌آوری شده است. ویژگی‌های بیگ دیتا (حجم بالا، سرعت بالای تولید، تنوع زیاد، صحت، تغییرپذیری و پیچیدگی) سبب شده تا هر کسب‌وکاری به دنبال استفاده از بینش‌ها و اطلاعاتی باشد که به کمک بیگ دیتا می‌توان به ارزش‌آفرینی برای سازمان منجر شود. در عصری که مشتری، حرف اول و آخر را می‌زند، تصویری کاملی که بیگ دیتا از مشتریان ایجاد می‌کند، اجازه ارائه تجربه‌ای شخصی‌سازی شده و اختصاصی را برای آن‌ها فراهم می‌آورد.سازمان‌ها به دنبال شناخت دقیق از مخاطبان خود هستند و بیگ دیتا و تحلیل آن، بهترین وسیله برای این منظور است. اما کاربران در عصر بیگ دیتا، دو دغدغه اساسی پیدا کرده‌اند: الف) داده‌ها، چگونه و از چه مسیری جمع‌آوری می‌شوند و ب) از تحلیل‌های نشئت گرفته از این داده‌ها، در چه مسیری استفاده خواهد شد. در این مقاله، در گام نخست، چالش‌های اخلاقی پیاده‌سازی بیگ دیتا در سازمان‌ها مورد بررسی قرار گرفته است، این چالش‌ها در قالب چند سوال مهم در این حوزه مطرح شده‌اند که پاسخ سازمان‌ها به هرکدام از این سوالات، می‌تواند مسیر استفاده از بیگ دیتا برای این سازمان‌ها را روشن‌تر سازد. در بخش بعدی، به بررسی مباحث اخلاقی مطروحه در این حوزه پرداخته شده و تئوری‌های مطرح در این زمینه از دیدگاه‌های فلسفی گوناگون و تاثیرات این رویکردها بر اخلاقیات بیگ دیتا مورد بررسی قرار گرفته است. همچنین اصلی‌ترین نگرانی‌ها و چالش‌هایی که کارکردهای بیگ دیتا در دنیا رقم خواهد زد، برشمرده می‌شوند. در پایان مقاله نتیجه‌گیری خواهد شد که با وجود تمامی نگرانی‌ها و چالش‌های مطرح شده در ارتباط با اخلاق در بیگ دیتا، آیا هنوز زمانی برای اتخاذ رویکرد اخلاق‌مدارانه در این حوزه باقی‌مانده است یا خیر. دانشمندان و متخصصان حوزه فناوری اطلاعات، بیش از آن که به چرایی یک پدیده توجه داشته باشند، ممکن یا غیرممکن بودن آن پدیده را مد نظر می‌گیرند و چنین رویکردی در تاریخ بشر، سرمنشا بسیاری از آسیب‌ها و فاجعه‌ها بوده است.