نقدی بر گزینش متون صوفیه در کتب درسی ادبیات فارسی و تاثیر ضمنی آن در ایجاد باورهای فرقه‌ای

نقش بسزا و بی‌بدیل مدرسه در شکل‌گیری شخصیت و هویت دینی و اجتماعی دانش‌آموزان و همچنین تاثیر متون درسی در ایجاد و تثبیت باورها و اندیشه‌‌ها در دوره دانش‌‌آموزی و در مقطع حساس نوجوانی انکارناشدنی است و ازهمین‌رو، متون آموزشی / درسی - به ویژه در ایران اسلامی که پرچم‌‌دار مذهب تشیع است - باید به شیوه‌ای متقن و منسجم و در راستای نهادینه‌سازی عقاید و آموزه‌های اصیل اسلامی - شیعی نگاشته شوند و از عقاید و انگاره‌های خطا و خرافی، خالی و پیراسته و بری باشند‌‌‌‌‌‌‌‌. با این ‌همه، پوشیده نیست که در کتاب‌‌های درسی دوره دبیرستان، به‌ویژه در کتب ادبیات فارسی، گزیده‌هایی از نگاشته‌های اهل ‌تصوف که انگاره‌های آنان دست‌کم در بسیار موارد و به‌شکل بنیادین با آموزه‌ها و اندیشه‌‌های شیعی در تضاد و تخالف است، گنجانده شده و بخش‌هایی از این کتب به معرفی اقطاب اهل ‌تصوف اختصاص یافته است‌‌‌‌‌‌‌‌. در این مقاله، با روش توصیفی - تحلیلی، ضمن واکاوی و بررسی تاثیر این متون بر نهادینه شدن عقاید فرقه‌‌ای در ذهن و ضمیر دانش‌آموزان، چنین رویکردهایی را نقد و به چالش کشیده شده است و در این راستا با تمرکز بر شش کتاب ادبیات فارسی دوره دبیرستان که به‌صورت رسمی برای آموزش ادبیات فارسی و آشناساختن دانش‌آموزان با میراث ادبی درنظر گرفته شده‌اند، نمونه‌هایی از مطالب و مباحث مطرح شده در این کتاب‌ها که می‌‌تواند در ایجاد باورهای فرقه‌‌ای و عقاید ناهمسو با مذهب رسمی ایران (تشیع)، تاثیرگذار باشند، معرفی و نقد شده‌اند‌‌‌‌‌‌‌‌. نتایج این پژوهش حاکی از آن است که بهره‌گیری بیجا و بیش‌ از اندازه از آثار و ادبیات اهل ‌تصوف و درج متون و مطالبی که باز‌تاب‌دهنده نگرش اشعریه‌اند، به ترویج اشعری‌گری و نهادینه‌شدن نگرۀ ضدیت با عقل و خِرَدستیزی و رسوخ روحیه انفعالی در نهادِ نسل نوخاسته خواهد انجامید و دانش‌آموزان را به جرگه جبرگرایی و ورطه شریعت‌گریزی سوق خواهد داد‌‌‌‌‌‌‌‌.