مطالعه موردی ارزیابی لرزه ای مسجد فخرالدوله

مسجد فخر الدوله واقع در محله دروازه شمیران تهران به عنوان یک بنای ثبت شده ملی و تاریخی، در اواخر دوره قاجار به دست معمار روس تبار، مارکُف بنا شده است. مصالح مورد استفاده در اجزای سازه ای مسجد ترکیبی از آجر و بتن مسلح است. در این مقاله بررسی و شناخت سیستم باربری و نحوه توزیع بارهای لرزه ای بنا با توجه به وضع موجود انجام شده است. علاوه بر این آسیب های سازه ای که در طول عمر این بنا به آن وارد شده برداشت و مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفته است. از جمله این آسیب ها نشست بخش غربی بنا در اثر گودبرداری مجاور و آثار سوء آن بر پیکره مسجد است. همچنین اثرات اضافه شدن بار پوش سوم گنبد بر بخش بتنی تاثیرات قابل توجه داشته است که در این تحقیق مورد بررسی قرار گرفته است. برای پیش بینی اثرات آسیب های وارده و همچنین تاثیر تهدید زلزله بر سازه، مدل اجزای محدود سازه در نرم افزار abaqus ایجاد شده و رفتار مصالح با روش ماکرو معادل سازی گردیده است. نتایج تحلیل استاتیکی تحت وزن بنا مطابقت قابل قبولی با وضع موجود بنا داشته و نشان می دهد هرچند که در برخی موقعیت ها ضعف باربری در جرزها و اجزای آجری وجود دارد اما بنای مسجد در برابر بارهای ثقلی پایداری کلی خود را حفظ می کند. برای تعیین مودها و پریودهای ارتعاشی، تحلیل ارتعاش آزاد انجام گرفته است. همچنین با انجام تحلیل های دینامیکی تاریخچه زمانی تحت رکوردهای مختلف زلزله که با شدت های مختلف مقیاس سازی شده، ارزیابی آسیب پذیری لرزه ای بنا انجام شده است. نتایج تحلیل تاریخچه زمانی نشان می دهد که بنا در برابر بارهای لرزه ای در نواحی مختلفی حساس و آسیب پذیر می باشد و نیاز به برنامه ای جهت مرمت و بهسازی لرزه ای آن غیر قابل انکار است. در ادامه این تحقیق روند بهسازی لرزه ای برای دستیابی به سطوح مختلف عملکرد مورد بررسی قرار گرفته است.