بازار تاریخی کاشان آسیب‌شناسی، ارزیابی ایمنی لرزه ای و پیشنهاد روش بهسازی

بازارهای تاریخی ایران با دارا بودن ارزش­های میراثی و فرهنگی، همیشه مورد توجه ساکنان شهرها بوده است. بازار تاریخی کاشان نیز با دارا بودن فضاهای گوناگون همچون سراها، تیمچه­ها، مساجد، آب انبارها و بازارچه­های مختلف از جایگاه ویژه­ای در میان مردم کاشان برخوردار است. در مقاله اول، ضمن معرفی این اثر تاریخی، مشاهدات میدانی و آسیب­های وارد شده به این بنا شرح داده شد. همچنین برای ارزیابی ایمنی لرزه­ای یکی از راستاهای اصلی که کم­ترین مداخله در آن صورت گرفته، جهت مدل­سازی انتخاب و برداشت گردید. سپس مدل هندسی بنا در نرم­افزار solidworks ترسیم شد. در این مقاله، با انتقال مدل هندسی بنا به نرم­افزار اجزای محدود abaqus، تحلیل استاتیکی تحت بارهای ثقلی، تحلیل ارتعاش آزاد و تحلیل دینامیکی تاریخچه زمانی خطی و غیرخطی جهت بررسی ایمنی بنا انجام شده است. نتایج تحلیل استاتیکی نشان می­دهد که این بنا در برابر بارهای ثقلی مقاوم است، اما با افزایش بارهای مرده به میزان 20 درصد و انجام تحلیل غیرخطی مشخص می­گردد، مصالح در برخی از نواحی دچار ترک­خوردگی می­شوند. برای انجام تحلیل تاریخچه زمانی، پنج رکورد مناسب منطقه انتخاب گردید. پس از مقیاس نمودن و اعمال آن در تحلیل تاریخچه زمانی خطی مشخص گردید که سازه در هر پنج رکورد در نواحی بحرانی، دارای تنش اصلی کششی بسیار بیشتر از مقدار تنش مجاز است. همچنین تنش فشاری اصلی نیز در برخی از نواحی، دارای مقادیری بیشتر از تنش مجاز است؛ بنابراین در مرحله بعد با معرفی رفتار غیرخطی مصالح تحلیل دینامیکی تکرار می­گردد. با بررسی نتایج و مقادیر کرنش پلاستیک در نقاط مختلف سازه مشخص گردید، در تمام رکوردها ترک­خوردگی از یک محل در طاق میانی آغاز شده و به سرعت به سمت اطراف پخش می­شود. محل­ ترک­خوردگی­های بدست آمده از نتایج تحلیل استاتیکی تحت بارهای ثقلی و دینامیکی غیرخطی با ترک­های متداول موجود در نواحی از طاق­های مختلف بازار که در مطالعات میدانی مشاهده گردید، تطابق بسیار زیادی دارد. بنابراین پیش­بینی می­گردد ترک­های موجود ناشی از سربارهای زیاد اعمال شده و زلزله­های خفیف گذشته ­باشد. در پایان باتوجه به روش­های بهسازی پیشنهادی در مقاله­ی اول و همچنین نتایج تحلیل غیرخطی و محل ترک­های به وجود آمده، روش بهسازی جهت پیوستگی بیشتر اجزای سازه­ای بازار تاریخی کاشان پیشنهاد می­گردد.